Adli Sicil (Sabıka ) Kaydı Nasıl Silinir ?
Adli sicil kaydı, herhangi bir suçtan ceza almış ve bu cezası kesinleşmiş kişinin almış olduğu bu ceza adli sicil kaydına işlenir. Adli sicil kaydı kendiliğinden silinmemektedir. Silinmesi için talepte bulunulmalıdır. Aksi taktirde özel ve kamu alanındaki işe girişlerde bu husus engel teşkil etmektedir.
Adli sicil ve arşiv kaydının oluşturulması, saklanması, ilgililere verilmesi ve silinmesi hususları Adli Sicil Yönetmeliğinde düzenlenmiştir.
Adli Sicil Kaydı ve Adli Sicil Arşiv Kaydı Nedir?
Hakkında Türk mahkemeleri veya yabancı ülke mahkemeleri tarafından kesinleşmiş ve Türk hukukuna göre tanınan mahkûmiyet kararı bulunan Türk vatandaşları ile Türkiye’de suç işlemiş olan yabancılara ait bütün adlî sicil kayıtları, Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ndeki merkezî bilgi işlem sisteminde tutulur. Anılan kayıtların güncelleştirilmesi, düzenlenmesi, düzeltilmesi ve on-line sistemle mahallî adlî sicillere ulaştırılması görevi de merkezi adlî sicil tarafından yerine getirilir. (Adli Sicil Yönetmeliği md. 4).
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Adli Sicil Kaydına İşlenir Mi?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması(HAGB), sonuç cezanın 2 yıl veya daha az süreli olması ve kanunda sayılan diğer şartları sağlaması halinde sanığa verilen ikinci bir şanstır. HAGB kararının verilmesiyle, ceza hükmünün açıklanması 5 yıl geriye bırakılır. Bu süreçte sanığın suç işlememesi halinde, 5 yıl sonunda mahkemece düşme kararı verilir.
HAGB kararları adli sicil kayıtlarına hiçbir şekilde işlenemez. Mahkeme hükmü açıklamamıştır bu nedenle ortada henüz açıklanmış bir hüküm yoktur. Ancak HAGB kararları, yalnızca soruşturma ve kovuşturmayla bağlantılı olarak ilgili makamlar tarafından talep edilmesi halinde sunulmak üzere, kendilerine özgü bir sicilde kayıt edilir.
Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararı Adli Sicil Kaydına İşler Mi?
Hapis cezasının ertelenmesi, belirli şartları sağlayan hükümlünün, almış olduğu hapis cezasının belirli süreliğine ertelenmesinden ibarettir. Hapis cezasının ertelenmesinde de HAGB kararında olduğu gibi bir denetim süresi öngörülür. Hükümlünün denetim süresince suç işlememesi ve kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getirmesi halinde, hükmolunan hapis cezası infaz edilmiş sayılır.
Hapis cezasının ertelenmesi kararı, adli sicil kayıtlarına işler. Bu durumda mahkeme hükmünü açıklamıştır ve sanığın o suçu işlediği sabit hale gelmiştir. Hapis cezasının cezaevinde yahut dışarıda çekiliyor olmasının adli sicil kayıtları bakımından bir önemi yoktur.
Adli Sicil Kaydında Hangi Bilgiler Yer Alır?
Adli sicil arşiv kaydında; suçun işleniş tarihi, mahkemenin karar tarihi, infazın ne zaman tamamlandığı, suçun kanun maddesi, kararı veren mahkeme, verilen cezanın niteliği ve cezanın ne kadar süreli olduğu gibi bilgiler yer alır. Ancak bu bilgiler açıkça değil, kodlamalarla ve kısaltılarak ifade edilir. Örneğin bir arşiv verisi aşağıdaki gibidir.
C: A00252008C0894892 (16461248-05) 18.01.2018 5237SA CK 141/1, 52. ERZİNCAN ; 3. ASLCM 18/01/2018 2018/455-2020/1234 2Y1A15G H. 22/05/2021 şeklinde kayıt edilir. (5237 Sayılı TCK 141. maddesi uyarınca, Erzincan 3. Asliye Ceza Mahkemesinde, 18/01/2018 tarihinde, 2 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası verildiğini ve kararın 22/05/2021 tarihinde kesinleştiğini ifade eder.)
Adli Sicil Kaydı Nereden Alınır?
Adlî sicil bilgileri, merkezî adlî sicilde Genel Müdürlükçe; mahallî adlî sicillerde Cumhuriyet başsavcılıklarınca; kaymakamlıklarca; yurtdışında elçilik ve konsolosluklarca verilir.
Adlî sicil bilgileri, kullanılış amacı ve verileceği merci belirtilmek suretiyle;
- İlgili kişiye veya vekâletnamede açıkça belirtilmek koşuluyla vekiline,
- Kamu kurum ve kuruluşlarına,
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına verilebilir.
Taleplerin yazılı olarak yapılması sırasında, adlî sicil bilgisinin niçin istendiğinin belirtilmesi ve nüfus kimlik bilgilerini içeren belgenin dilekçeye eklenmesi gerekir. Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarınca da kimlik bilgilerinin tereddüde yer vermeyecek şekilde bildirilmesi zorunludur.
Adli sicil kaydı e-Devletten de alınabilmektedir.
Adli Sicil Kaydı Nasıl Silinir?
Adlî sicildeki bilgiler;
- Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,
- Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikâyetten vazgeçme veya etkin pişmanlık,
- Ceza zamanaşımının dolmasına ilişkin bildirme fişinin Genel Müdürlükteki merkezi sisteme girilerek güncellenmesini müteakip
Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından silinerek arşiv kaydına alınır.Adli sicil arşiv kaydının silinebilmesi için, kaydın üzerinden belirli bir süre geçmesi şartı aranır. Bu süre Türk Ceza Kanunu’nda yer alan suçlar için 5 yıldır. 5 yıllık süre ise, adli sicil arşiv kaydının oluşma şartlarının sağlanmasıyla işlemeye başlar.
Somut Anlatımla ;15.07.2018 tarihinde ” 1 yıl hapis cezası “almış bir kimse için adli sicil arşiv kaydının oluşturulma şartları, infazın tamamlanmasıyla, yani 1 yıllık hapis cezası süresinin geçmesiyle oluşur. Bu nedenle 15.07.2019 tarihinden itibaren 5 yıl sonra, yani 15.07.2024 tarihinde adli sicil arşiv kaydının silinmesi talebinde bulunmak mümkündür.
Anayasa’nın 76. maddesi ile Türk Ceza Kanunu’ndan başka kanunlarda yer alan hak yoksunluklarına sebep olan fiillerde ise memnu hakların iadesi (yasaklanmış hakların geri verilmesi) kararının alınması koşuluyla, arşiv kaydının oluşmasından itibaren 15 yıl sonra silinebilir hale gelir. Şayet mahkemeden memnu hakların iadesi kararı alınmaz ise arşiv kaydının silinmesi 30 yıllık süreye tabidir.
Belirtilen süre şartlarının gerçekleşmesiyle birlikte, Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne yapılacak olan ayrıntılı bir başvuru ile adli sicil arşiv kaydının silinmesi mümkündür. Ancak yapılan başvurunun gerekçeli ve ayrıntılı olmaması nedeniyle şartların oluşup oluşmadığı hususunda ilgili makamla ihtilafa düşülmesi söz konusu olabilir. Bu nedenle adli sicil arşiv kaydı bulunanların, alanında uzman bir Erzincan Ceza Avukatından yardımıyla memnu hakların iadesi kararı almaları ve ilgili makama başvurmaları önem arz eder.
Adli Sicil Kaydı Kendiliğinden Silinir Mi?
İşlenen suçlardan hükmedilen cezanın infazıyla cezanın tüm sonuçları ortadan kalkmaz. Kişilerin iş ilişkilerinde, sosyal ilişkilerinde, resmi işlemlerinde adli sicil kayıtları kullanılır. Adli sicil kaydında bireylerin işlemiş oldukları suç dolayısıyla alınan mahkumiyet hükümlerinin bilgileri yer alır. Bu bilgilerin silinmesi ise kural olarak, yukarıda açıklandığı üzere belirli süre koşulunun geçirilmiş olmasına bağlıdır. Bu hususta alanında uzman ceza avukatından yardım alarak olası hak kayıplarının önüne geçecektir.
KARTALOĞLU HUKUK VE DANIŞMANLIK
Av.Haşim KARTAL
Erzincan Avukat
