Avukatın Soruşturulma İzni ve Yargılanması Nedir?
Avukatın soruşturulma izni, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 58’inci maddesi, avukatların görev suçları nedeniyle soruşturma, 59’uncu maddesi ise kovuşturma usulünü düzenlemiştir. Bu düzenlemelere göre avukatların görev suçlarından ötürü Adalet Bakanlığından izin alınmadan doğrudan doğruya soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
Şahsî suçları bakımından avukatlar genel hükümlere tâbidir.
Avukatlar hakkındaki şikâyet işlemleri, 01/01/2006 tarihli ve (13) No’lu “Avukatlar hakkında yapılan inceleme ve soruşturma işlemleri” konulu genelgede açıklanan prosedüre uygun olarak yürütülmektedir.
Avukat Hakkında Soruşturma İzni Nasıl Alınır?
Avukatın Soruşturulma İzni Soruşturma aşamasını, avukatın savunmasını alıp gösterdiği deliller ile gerekli gördüğü diğer delilleri de topladıktan sonra tamamlayan suç yeri Cumhuriyet savcısı, bu defa “kovuşturma izni verilmesi” ya da “kovuşturma izni verilmemesi” yönündeki görüşünü içeren fezlekeli evrakı Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne gönderir.
Avukatın Savunması Nasıl Alınır?
Avukatın Soruşturulma İzni Cumhuriyet savcısı, soruşturma izni verilmesi üzerine, avukatın savunmasını almak için Bakanlığın soruşturma iznini içeren düşünce yazısı örneğini avukata 7201 sayılı Tebligat Kanunu uyarınca usulüne uygun olarak tebliğ edip, savunma vermek üzere davetiye ile çağırır. Savunmasını yapması için avukatı ihzaren (zorla) getirtemez, mahkemeden yakalama kararı talep edemez.
Kovuşturma Usulü Nasıldır?
Kovuşturma usulü ise, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 59’uncu maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünce, soruşturmayı yapan suç yeri Cumhuriyet başsavcılığı tarafından gönderilen dosya üzerinden yapılan inceleme sonunda, yeterli delil bulunmaması hâlinde “kovuşturma izni verilmesine yer olmadığı”, şikayet konusunu doğrulayan nitelikte yeterli ve ciddi kanıtlar bulunması hâlinde ise “kovuşturma izni verilmesi” şeklinde düşünce yazısı hazırlanır ve Bakanlık Makamının Olur’u alınır.
Kovuşturma izni verilmezse dosya işlemden kaldırılır. Kovuşturma izni verilmesi durumunda ise, dosya suçun işlendiği yer ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Bu aşamadan itibaren ceza kovuşturması başlamaktadır. Ceza kovuşturmasının başlaması, avukat hakkındaki şüphenin kamu davası açılmasını gerektirecek derecede yoğunlaştığı anlamına gelmektedir. Kovuşturma izni verilmesi üzerine şüpheli avukat “sanık” sıfatı kazanmaktadır.
Son Soruşturma İzni Nedir?
Avukatın Soruşturulma İzni, Dosya kendisine gönderilen Cumhuriyet savcısı beş gün içinde iddianame düzenleyerek, son soruşturmanın açılmasına ya da açılmamasına karar verilmek üzere dosyayı o yer ağır ceza mahkemesine vermek zorundadır.
Mahkemece, son soruşturmanın açılması yönündeki inceleme sonunda, son soruşturmanın açılmasına karar verilirse, dosya suç yeri ağır ceza mahkemesine gönderilir, artık yargılama suç yeri ağır ceza mahkemesince yapılır.
Bu karara karşı sanık avukatın, son soruşturmanın açılmamasına dair karara karşı ise Cumhuriyet savcısının itiraz hakkı vardır.
Avukatın Adli Kontrol veya Tutuklama Tedbirine Tabi Tutulması Usulü Nedir?
Avukatın Soruşturulma İzni, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu m.101/1’e göre, “Soruşturma evresinde şüphelinin tutuklanmasına soruşturma evresinde sulh ceza hakimi tarafından, kovuşturma evresinde sanığın tutuklanmasına Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya re’sen karar verilir, bu istemlerde mutlaka gerekçe gösterilir ve adli kontrol uygulamasının yetersiz kalacağını belirten hukuki ve fiili nedenlere yer verilir”. Bu hüküm dikkate alındığında; genel soruşturma hükümleri uyarınca soruşturma aşamasında tutuklama kararı re’sen, yani kendiliğinden verilemez, ancak Cumhuriyet savcısının talebi üzerine sulh ceza hakimi tarafından şüphelinin tutuklanmasına karar verilebilir.
Hakim; savcının talebi ile bağlı olmayıp, tutuklama talebini reddedebileceği gibi, tutuklama tedbiri yerine adli kontrol tedbirine de karar verebilir. Avukatlar hakkında tutuklama tedbirinin tatbikinde CMK m.101/1 uygulanmaz. Avukatlık Kanunu m.58 ila m.60’da özel hükümler öngörüldüğünden, Cumhuriyet savcısı tarafından avukatın tutuklanması veya adli kontrol tedbiri alınması talebi, soruşturma aşamasında da sulh ceza hakimliğine değil, yine ağır ceza mahkemesine yapılmalıdır. Ancak avukatın görevinden dolayı veya görevi sırasında işlediği iddia edilen suç ağır cezalık suçüstü haline veya kişisel suçlar kapsamına girmekte ise, tutuklama tedbirinin tatbiki ile ilgili süreçte CMK m.101/1’e göre hareket edilmelidir.
Bakanlıkça Verilen Karara Karşı İptal Davası Açılır Mı?
Avukatın Soruşturulma İzni, Adalet Bakanlığının 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 58’inci ve 59’uncu maddeleri uyarınca soruşturmaya ve kovuşturmaya izin verme ya da vermeme işlemleri, idarî işlem niteliğinde olduğundan, bu kararlara karşı müşteki ile şikayet edilen avukatın idari dava (iptal davası) açma hakları da bulunmaktadır.
