Ceza İnfazının Ertelenmesi Nedir?
Bazı durumlarda hükümlü hakkındaki hapis cezasının infazı, hükümlü ailesi ve yakınları için telafisi mümkün olmayan ağır sonuçların doğmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle yasa koyucu, bu duruma engel olmak ve hükümlünün mağdur olmaması, cezalandırmanın amacını aşabileceğini düşünerek, hapis cezalarının bölünerek infaz edilebilmesi imkânını yasa hükmü haline getirmiştir.5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 17. maddesinde, hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesini düzenlemektedir.
İnfazın ertelenmesi önemli bir infaz hukuku uygulamasıdır. Türk Ceza Hukuku’nda düzenleme altına alınmış en ağır müeyyide, özgürlüğü bağlayıcı yönü ile en caydırıcı etkiye sahip olan hapis cezasıdır. Toplumda huzur ve düzeninin sağlanabilmesi için şüphesiz ki sözü edilen bu yaptırıma, günümüz dünyasında da ihtiyaç duyulmaktadır. Suçlu, bir şekilde suç işlemiş ancak muhakkak kurtarılması gereken insandır.
Hapis cezasının infazı halinin hükümlü ve ailesi bakımından telafisi güç veya imkansız sonuçlar yaratması durumunda ceza hukukunun amacı olan suçu önleme ve suçluyu topluma kazandırma amaçlarından sapılmaması amacıyla infazın ertelenmesi uygulanabilir hale gelmektedir. Bu da cezanın infazının bölünerek infazı ya da ertelenmesi durumu meydana gelmektedir.
İnfazın ertelenmesi mahkemelerce verilen hapis cezasının uygulanmasının ertelenmesi durumudur. Cezanın ertelenmesi durumunda verilen hapis cezası belirli bir süre boyunca uygulanmayacak ve ertelenecektir.
Burada bir duruma dikkat çekmek gerekmektedir. İnfaz ertelenmesi ile hapis cezasının ertelenmesini birbiriyle karıştırmamak gerekmektedir. Hapis cezasının ertelenmesinin şartları ve unsurları farklıdır. İnfazın ertelenmesinde ise kesinleşen bir hapis cezasının uygulanmaya başlanmasının İnfaz Kanunu kapsamında ertelenmesi durumudur. Kesinleşmiş cezanın ertelenmesi de mümkündür.
İnfazın ertelenmesinde kişi aslında cezayı çekecektir. Yani cezasında azalma olmaz. Sadece ceza belli bir süre boyunca infaz edilmez. İnfazın durdurulması ile farklı kavramlardır.
İnfazın Ertelenme Şartları Nelerdir?
İnfazın ertelenmesi kararı, hükümlünün başvurusu üzerine hapis cezasının infaza verildiği yerin infaz savcılığı tarafından alınır. İnfazın ertelenmesi kararı verilebilmesi için hükümlünün çağrı üzerine kendiliğinden gelerek infaz savcılığına başvurması gerekir. Hükümlü hakkında yakalama kararı çıkarıldıktan sonra yapılan infazın ertelenmesi başvuruları reddedilir.
- Cezaya İlişkin Miktar Şartı:
- Kasten işlenen suçlarda üç yıl veya daha az süreli hapis,
- Taksirle işlenen suçlarda beş yıl veya daha az süreli hapis cezasına hükmedilmiş olmalıdır. Birinci fıkraya göre, üç yıl ve daha az süreli, taksirli suçlarda 5 yıl ve daha az süreli hapis cezalarının derhal infazının hükümlü veya ailesi için mahkûmiyetin amacı dışında ağır bir zarara neden olacağı anlaşılırsa, hükümlünün istemi üzerine ertelenebilecektir.
- Yakalama Çıkarılmama Şartı:
Hükümlünün erteleme talebinde bulunabilmesi için çağrı üzerine gelmesi ve erteleme talebinde bulunması gerekir. Hükümlü hakkında yakalama emri çıkartılmış ise hükümlünün bu hüküm uyarınca erteleme talebi kabul edilmeyecektir.
- Erteleme Süresi:
5275 sayılı Yasaya göre, erteleme süresi her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilir. Hükümlünün talebi halinde, Cumhuriyet Başsavcılığınca altı ayı geçmeyen sürelerle hapis cezasının infazı ertelenebilir. Fakat bu ara verme iki defadan fazla olamayacaktır.
Erteleme süresi içinde, hükümlü hakkkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılırsa, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.
- Erteleme Nedenleri
Hükümlü hakkındaki hapis cezasının infazına başlanmış olsa bile aşağıdaki nedenlerin varlığı halinde infazın ertelenebilmesi mümkündür:
Ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesi, o Ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle tarım topraklarının işlenebilmesinin imkansız hale gelmesi, o Hükümlünün hastalığının sürekli bir tedaviyi gerektirmesi, o yukarıda belirtilen nedenler gibi zorunlu ve çok ivedi hallerin bulunması hallerinde hapis cezasının infazının ertelenmesi mümkün olabilir.
İnfazın Ertelenmesinin Mümkün Olmadığı Haller
Kanuna göre aşağıdaki hükümlüler hakkında cezanın infazının ertelenmesi kararı verilemez:
- Örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan hükümlü olanlar,
- Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler,
- Disiplin veya tazyik hapsi nedeniyle hükümlü olanlar.
Hükümlüler infaza ara verilmesi amacıyla savcılığa başvurarak infazın ertelenmesini isteyebilirler. Ancak, cezaevinde bulunan hükümlüler için infaza ara verilebilmesinin şu nedenlerden herhangi birinin gerçekleşmesi gerekmektedir:
- Hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi,
- Anne, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesinin veya tarım topraklarının işlenebilmesinin imkansız hale gelmesi,
- Hükümlünün hastalığının sürekli bir tedavi gerektirmesi,
Yukarıdaki durumlara benzeyen zorunlu veya acil hallerin bulunması gerekmektedir.
İnfazın Ertelenmesi İçin Ceza Süresi Şartı Var Mıdır?
Hükümlü kişinin isteğiyle infazın ertelenmesinde ceza süresi şartı suçun taksirle ya da kasten işlenmesine göre değişmektedir. Kasten işlenen suçlarda 3 yıl, taksirle işlenen suçlarda ise 5 yıl veya altındaki hapis cezalarının infazı ertelenebilir. Hapis cezası, bu süreleri aşıyorsa infaz erteleme kararı verilmesi mümkün değildir.
İnfaz Ne Kadar Süre Ertelenebilir?
Hükümlü, sadece 2 kez kişisel nedenlerle infazın ertelenmesi başvurusu yapma hakkına sahiptir. İnfazın ertelenmesi, her başvuru için en fazla 1 yıl olmak üzere, toplam 2 yıllık bir süre için mümkündür (md. 17/2). Hükümlü ilk başvurusunda en fazla 1 yıllık bir süre için infaz ertelenmesi talebinde bulunabilir. Hükümlünün talebi kabul edilip de verilen erteleme süresi bittikten sonra, ikinci kez infaz ertelenmesi başvurusunda bulunulabilir.
İnfazın Ertelenmesi İçin Teminat Şartı Var Mıdır ?
Hükümlünün istemiyle hapis cezası infazının ertelenmesi teminat (güvence) gösterilmesi şartına bağlı tutulabilir. Teminat, uygulamada belli miktarda bir paranın vergi dairesine yatırılması yöntemiyle tahsil edilmektedir. İnfaz savcılığı belli bir miktarda paranın yatırılması halinde infazın ertelenmesine karar vermektedir.
Hükümlü, erteleme süresi bittikten sonra cezasını infaz etmek üzere teslim olduğunda teminat iade edilir.
Hapis cezasının ertelenmesi maddi ve usul hukukuna, infazın ertelenmesi ise tamamen infaz hukukuna ilişkin bir düzenleme olup birbiriyle karıştırılmamalıdır. Bazı acil başvuruların yerinde ve zamanında yapılabilmesi için cezanın infazı sürecinin bir ceza avukatı aracılığıyla takip edilmesi daha uygundur.
İnfazın Ertelenmesinde Kanun Yolu Nedir?
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 98/1. maddesi hükmü, aynı Kanun’un 17. maddesinde yer alan üç yıl (taksirli suçlarda 5 yıl) veya daha az süreli hapis cezasına hükümlülere tanınan, infazın ertelenmesine ilişkin talepler üzerine savcılıklarca verilen red kararlarına yönelik itirazlarda uygulanamaz.
Bu nedenle infazı yürüten Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından infazın ertelenmesi yönündeki taleple ilgili olarak verilen olumlu veya olumsuz karara karşı yasa yolu öngörülmemiştir. Sonuç olarak, infaz ertelemeye yönelik taleplerin reddine dair Cumhuriyet Başsavcılığınca verilen red kararları kesin nitelikte olup itirazı kabil değildir. Başka bir söylemle, erteleme ve infaza ara verme konusunda karar verme yönünde infazı yürüten Cumhuriyet Başsavcılığına takdir etme yetkisi verilmiştir.
Daha fazla makale için tıklayınız.
Ceza Hukukunda İfade ve Sorgu Nedir?
“Ceza İnfazının Ertelenmesi Nedir?” üzerine 3 yorum