Dolandırıcılık Suçu ve Cezası Nedir?

Dolandırıcılık Suçu ve Cezası Nedir?

Dolandırıcılık suçu, suç failinin hileli davranışlarıyla mağdur veya bir başkasını zarara uğratması sonucunda, kendisine veya bir başkasına yarar sağlaması şeklinde ortaya çıkan suç tipidir.

Bu suç tipinin nitelikli hali de kanunda düzenlenmiştir. Bunun yanında şartların oluşmuş olması halinde teşebbüs ve etkin pişmanlık gibi hükümler de uygulama alanı bulabilecektir.

Dolandırıcılık Suçunun Unsurları Nelerdir ?

Dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunumuzun 157. maddesinde düzenlenmiş olup şartları kanun maddesinde açıkça ortaya konulmuştur:

“Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.”

Kanunda açıkça ve kısaca, soyut ve genel ifadelerle düzenlenmiş olan bu şartları detaylandırmamız gerekecek olursa:

• Aldatıcı Nitelik

• Hileli Davranış

• Haksız Kazanç

Dolandırıcılık Suçunda Görevli Mahkeme Neresidir?

Görevli Mahkeme, TCK madde 157 kapsamında Asliye Ceza Mahkemesi, TCK madde 158 kapsamında nitelikli dolandırıcılık halinde Ağır Ceza Mahkemesi, TCK madde 159 kapsamında ise Asliye Ceza Mahkemesidir. Yani Dolandırıcılık suçunun basit şeklinde ve TCK m.159 kapsamında daha az cezayı gerektiren hal kapsamında işlenmesi durumunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir. Bununla birlikte; suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli haller

kapsamında işlenmesi durumunda görevli mahkeme “5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 12. maddesi gereğince Ağır Ceza Mahkemesidir.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçu/Dolandırıcılık Suçunun Nitelikli Hali

Türk Ceza Kanunumuzun 158. maddesine göre dolandırıcılık suçunun;

• Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
• Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
• Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
• Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
• Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
• Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
• Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
• Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
• Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
• Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
• Sigorta bedelini almak maksadıyla,
• Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle, İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

Dolandırıcılık suçunun nitelikli halinde, suçun kamu kurum ve kuruluşlarının zararına işlenmiş olması, bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle işlenmiş olması, banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla işlenmiş olması halinde, sigorta bedelini almak maksadıyla işlenmiş olması halinde ve kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle işlenmesi hâllerinde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.

Dolandırıcılık suçunu işleyen failin mağduru, kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, kendisine veya bir başkasına menfaat temin etmesi hali de suçun nitelikli halidir ve fail üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Dolandırıcılık ve nitelikli dolandırıcılık suçlarının, üç veya daha fazla kişi tarafından, birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.

Dolandırıcılık Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme Nedir?

Adli para cezası, yargılamayı gerçekleştiren mahkeme tarafından, hükümlünün bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Dolandırıcılık suçunun yaptırımı, gerekli şartların oluşması halinde adli para cezasına çevrilebilir.

Dolandırıcılık Suçunda Erteleme Nedir?

Erteleme kararında, mahkemece yargılanan kişinin suçlu olduğu tespit edilmiş ve kişi hakkında hapis cezası hükmedilmiştir. Ancak, mahkeme tarafından kişiye verilen hapis cezasının, cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi halinde erteleme kararı verilmiş olacaktır. Dolandırıcılık suçunda gerekli şartların varlığı halinde erteleme hükümleri uygulanabilir.

Dolandırıcılık Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Kararı Nedir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması ve davanın düşürülmesine sebep olan CMK 231. maddede düzenlenen yaptırımdır. Dolandırıcılık suçunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.

Dolandırıcılık suçunun basit veya nitelikli hallerinde de hapis cezasına hükmedildiği takdirde bu hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi mümkündür.

Erteleme kararı ile hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı (HAGB) ile aralarındaki en büyük fark; erteleme kararı hukuk dünyasında bir sonuç doğururken hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ile kurulan hüküm hiç var olmamış gibi sonuç doğuracak olmasıdır.  Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ile hakim hükme karar vermiş ancak belirli şartların gerçekleşmesi halinde hükmü açıklamaktan vazgeçmesi durumu mevcuttur.

Dolandırıcılık Suçunda Etkin Pişmanlık Nedir?

Etkin pişmanlık, kişilerin işledikleri suçtan sonra kendi iradeleri ile pişman olması, suçtan dolayı meydana gelen olumsuzlukların giderilmesi ve adalete katkı sunması ile bazı ceza indirimleri öngören bir kurumdur.

Türk Ceza Kanununun 168. Maddesine göre; suç tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir.

Dolandırıcılık Suçunda Uzlaşma Nedir?

Uzlaşma,  suçtan mağdur olan kişinin suç şüphelisi ile anlaşması sonucunda ceza yargılamasının sona ermesidir. Dolandırıcılık suçu uzlaşma kapsamındadır. Taraflar soruşturma aşamasında uzlaşırsa kovuşturma aşamasına geçilmez.

Dolandırıcılık Suçunda Savunmanın Önemi Nedir?

Yargıtay kararları ve doktrinde kabul görüldüğü üzere dolandırıcılık suçu açısından hile ve aldatıcı davranış gibi muğlak ifadeler her somut olay açısından ayrı ayrı değerlendirilmektedir. Çünkü dolandırıcılık suçunda, diğer birçok suçta olduğu gibi stabil, kazuistik bir kavramsal çerçeve mevcut değildir.Her somut olay ve her suç faili için ayrı ayrı savunma stratejisi hazırlanmalı ve değerlendirilmelidir.

Bu nedenle dolandırıcılık ve diğer suçlara ilişkin olarak hakkınızdaki yargılamalarda herhangi bir hak kaybının önüne geçilebilmesi adına alanında uzman Erzincan Ceza Avukatınının profesyonel yardımından faydalanmanızı önermekteyiz.

Emsal Yargıtay Kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu tarafından verilmiş olan ve 2002/6-306 E., 2002/441 K. sayılı ve 24.12.2002 tarihli karara göre, “…dolandırıcılık suçu, hile ve desiseler yaparak bir kişiyi hataya düşürüp onun veya başkasının zararına, kendisine veya bir başkasına haksız çıkar sağlamaktır. Bu suç iki konulu bir cürüm olup, malvarlığı yanında kişinin irade serbestisi veya rıza özgürlüğü de korunmaktadır. Çünkü dolandırıcılık suçunda malın teslimi mağdurun rızası ile gerçekleşmekte, fakat bu teslim hile ve desise kullanılarak sakatlanmış, özgür olmayan bir iradeye dayanmaktadır…” ifadeleri ile dolandırıcılık suçunda hile unsurunun fail ile mağdur arasındaki hukuki ilişkiyi ne şekilde bozulma uğrattığı açıkça gerekçelendirilmiştir.

Daha fazla makale için tıklayınız.

Erzincan Avukat Nedir?

Avukata Danışmak Ücretli Midir?

Avukata Vekalet Nasıl Verilir ?

Tensip Zaptı Nedir?