Göçmen Kaçakçılığı Suçu ve Cezası Nedir?
Göçmen kaçakçılığı suçu, yasa dışı yollarla insanları yurt içine sokma ya da yurt dışına çıkarma ve ya da bunlara imkan sağlama olarak tabir edilmektedir. Burada önemli diğer konu ise bunu yapan kişi ya da kişilerin bundan maddi çıkar sağlamasıdır ve bu amaçla bu suçu işlemesidir. Göçmen kaçakçılığı suçu Türk Ceza Kanunu’nun 79. Maddesinde ayrıca düzenlenmiştir. Ancak bu suçlar şu seçimlilik hareketlerine göre farklılık göstermektedir.
Bu suçun oluşması bakımından Göçmenlerin rızasının bulunması; suçun kamu düzenine karşı işlenen suç niteliğinde olması nedeniyle eylemi meşru kılmaz.
Göçmen kaçakçılığı suçu TCK md.79 gereği;
a) Bir yabancıyı ülkeye sokmak,
b) Ülkede kalmasına imkan sağlamak,
c) Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlamak hareketlerinden birinin yapılması halinde suç işlenmiş kabul edilir.
Göçmen Kaçakçılığı Suçu Unsurları Nelerdir?
Göçmen kaçakçılığı suçu, özel olarak ve kasten işlenen suçlar grubuna girmektedir. Kanun gereğince de “ doğrudan ve ya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek amacıyla “ kısmında belirtildiği üzere açık ve net bir şekilde bu durum düzenlemiştir. Ayrıca suçun faili olan kimse maddi çıkarı olmaksızın bu suçu işlemez ve dolayısıyla suç meydana gelmesi için bir unsur olmamış olur. Tamamen insaniyet namına bir göçmene her hangi barınma ya da yeme içme gibi bir konuda yardım eden kimse göçmen kaçakçılığı suçu işlemiş sayılmamaktadır.
Çünkü bu durumda maddi hiçbir çıkar elde etmeyi amaçlamamaktadır. Ancak maddi bir menfaat amacıyla bunu yapan kimde eline maddi bir şey geçmese dahi yakalandığında yine suçu işlemiş gibi kabul edilmektedir. Örnek vermek gerekirse bir grup insanı botla denizden başka bir ülkeye göndermeyi amaçlayan kimse henüz göçmenleri denize götürürken yakalanmış ve maddi olarak eline bir şey geçmese dahi yine suçlu olarak ceza hükmüne tabi tutulur.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Cezası Nedir?
Göçmen kaçakçılığı yukarıda bahsettiğimiz seçimlik hareketler ile işlenebilir. Kanuni düzenlemede bu suç için hem hürriyeti bağlayıcı hapis cezası hemde adli para cezası öngörülmüştür. Yani bu iki cezaya bir arada hükmedilir. Göçmen kaçakçılığı suçu için, işlenen suçun durumuna göre değişecek şekilde, alt sınırı 3 yıl ve üst sınırı 8 yıl olan hapis cezası öngörülmüştür. Bunun yanında kişiye üst sınırı 10 bin gün olan adli para cezası verilir.
Tüzel kişilerin ceza hukuku anlamında hareket yeteneği olmaması dolayısıyla bunlara ceza da verilemez. Ancak tüzel kişiler için kanunda öngörülen güvenlik tedbirleri söz konusudur. Göçmen kaçakçılığı suçunun bir tüzel kişi tarafından işlenmesi mümkün değildir. Ancak bu suç bir tüzel kişinin faaliyeti esnasında bu faaliyete bağlı olarak gerçekleştirilmiş olabilir. Bu durumda ceza yargılaması tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerini konu edinir.
Bu suça teşebbüs halinde ceza azaltılmaz. Yine göçmen kaçakçılığı suçu için cezayı artırıcı ve azaltıcı haller mevcuttur.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Cezayı Artırıcı Nitelikli Haller Nelerdir?
Göçmen kaçakçılığı suçu için TCK 79 düzenlemesinde ayrıca cezayı artırıcı nitelikli hallere yer verilmiştir. Bu hallerde temel işleniş şekli için öngörülen cezaya göre belirli oranlarda artırıma gidilir.
Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
- Göçmen kaçakçılığı faaliyeti esnasında göçmen kişinin hayatının tehlikeye atılması yahut onur kırıcı hareketlerle işlenmesi durumunda ceza, temel haline göre ½ – ⅔ oranında artırılacaktır. Yani bu durumda göçmen kaçakçılığı cezası 4,5 – 13,5 sene arasında değişen bir hapis cezası olacaktır. Adli para cezası da aynı oranlarda artırılır.
- Göçmen kaçakçılığının örgütsel bir faaliyet olarak yapılması durumunda gene cezanın temel haline göre ½ oranında artırıma gidilir. Böyle bir durumda 4,5 – 12 yıllık hapis cezası söz konusu olur.
Belirtmemiz gerekir ki bu iki nitelikli halin bir arada bulunması durumunda her ikisi için öngörülen artırım oranları birlikte uygulanır. Yani söz konusu ceza 6 – 20 yıl arasında değişen bir hapis cezasını karşılayabilir. Gene adli para cezası da aynı artırım oranlarına tabi tutulur.
Göçmen Kaçakçılığı Suçu Şikayete Bağlı Mıdır?
Suçun takibi şikâyete bağlı değildir ve re’sen yapılır. Suçun işlendiği yer mahkemesi yetkilidir. Yabancı Türkiye’ye sokuluyorsa girişin yapıldığı yer, çıkartılıyorsa çıkışın yapıldığı yer mahkemesi yetkili olacaktır. Göçmenlerin nereden girip çıktığı tespit edilemiyorsa ilk usuli işlemin yapıldığı yer mahkemesi yetkilidir. Görevli mahkeme ise Asliye Ceza Mahkemeleridir. Suça ilişkin dava zaman aşımı süresi ise 15 yıldır.
Göçmen Kaçakçılığına Teşebbüs ve İştirak Nedir?
Suça teşebbüs, bir suçun işlenmesi için gereken hareketlere başlanması ancak failin elinde olmayan nedenlerden ötürü suçun tamamlanmayarak yarıda bırakılması hali için söz konusu olur. Suça teşebbüs halinde suç oluşmamış bile olsa ceza hükmü verilir. Ancak bu ceza hükmü, suç tamamlanmış gibi olmaz. Bu, teşebbüs ile ilgili genel kuraldır.
Ancak göçmen kaçakçılığı suçu bu noktada istisna niteliğindedir. TCK m. 79 düzenlemesinde açıkça göçmen kaçakçılığına teşebbüs halinde cezada indirime gidilmeyeceği yani suç tamamlanmış gibi cezalandırma söz konusu olacağı belirtilmiştir.
İştirak bir suçta birden fazla fail olmasını yahut birden fazla kişinin suçun işlenmesinde yardımının dokunmasını ifade eder. Bu durumda faillik statüsünün tespiti önem taşır zira sorumluluk bu çerçevede belirlenecektir. Göçmen kaçakçılığı suçuna iştirakin her hali mümkündür. Bir kişi göçmen kaçakçılığı suçuna, azmettirme, yardım etme, doğrudan – dolaylı işleme şeklinde her türlü iştirak edebilir. Göçmen kaçakçılığı suçunun kanunda yer alan fiil unsurlarını birlikte gerçekleştiren herkes müşterek fail olarak yargılanır.
Ayrıca göçmen kaçakçılığı suçunda kaçırılan veya saklanan “göçmen kişi” kaçakçıya giderek kendisini kaçırmasını veya saklamasını istediği zaman azmettiren olarak sorumlu tutulmaz. Bu suçta azmettirenin söz konusu olması için ilgili göçmen dışında bir kişinin faili suç işlemeye ikna etmesi gerekir.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Cezanın Ertelenmesi Nedir?
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Cezanın ertelenmesi, kişi hakkında hükmedilen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmeyip belirli bir denetim süresi tanınarak bu sürenin dolmasıyla infaz edilmiş sayılması anlamına gelir. Şartları sağlanmışsa cezanın ertelenmesi kararı verilerek kişi mahkemenin belirleyeceği bir süre dahilinde denetime tabi tutulur. Bu süreyi yükümlülüklerine uygun şekilde tamamlaması halinde cezanın cezaevinde infaz edilmesine gerek kalmaz.
Ancak cezanın ertelenmesinde en önemli şart hükmedilen cezanın 2 yıl ve altında bir ceza olmasıdır. Bu kapsamda göçmen kaçakçılığı suçunun kanunda belirlenen ceza alt sınırı 3 yıldır. Buna bağlı olarak bu suç hakkında cezanın ertelenmesine hükmedilemez. Ancak Türk Ceza Kanunu genel hükümler çerçevesinde cezayı azaltıcı bir takım hallerin bulunması durumunda, cezanın ertelenmesi için gereken şartlar sağlanırsa cezanın ertelenmesi kararı verilerek infaza gerek kalmaz.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda HAGB Kararı Verilir Mi?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, verilecek olan cezanın infazından geri durulması anlamına gelir. Bir kişi hakkında hükmedilen ceza 2 yıl ve altında bir hapis cezası ise ve kişi daha önce kasten işlenmiş bir suçtan ötürü ceza almamışsa kişi hakkında HAGB kararı verilebilir. Böyle bir durumda cezanın 5 sene boyunca hükmün açıklanmamasına karar verilir.
Bu denetim süresi içerisinde kişi kasıtlı bir suça karışmaz ve kendisine verilen yükümlülüklere uygun hareket ederse sanki kendisine hiç ceza hükmü verilmemiş gibi olur. Ancak bu süreyi bu anlattığımız kurallara aykırı olarak geçirirse hakkında verilen ceza hükmünün infazına karar verilir.
Göçmen kaçakçılığı suçunun temel düzenlemesinde hapis cezasının alt sınırı 3 yıldır. Ancak HAGB kararı 2 yıl ve altı cezalar için söz konusu olabilir. Bu nedenle göçmen kaçakçılığı suçu için HAGB kararı pek mümkün değildir. Bununla beraber yukarıda cezanın ertelenmesi kararında söz konusu olduğu gibi genel hükümler çerçevesinde cezayı azaltıcı bir nedenin varlığı halinde HAGB şartları oluşursa hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına hükmedilebilir.
Emsal Yargıtay Kararı
Yargıtay 9. Ceza Dairesinin Karar: 2014/7524 ; Yasal olmayan yolla yurda girip sanığın işçi olarak çalıştığı mandırada yine işçi olarak çalışmak üzere Kırşehir iline gelen göçmenlerin burada mandıra sahibine ait araca bindikleri sırada yapılan ihbar ve takip üzerine yakalandıkları olayda, sanığın savunmasının aksine göçmenleri ülkeye soktuğuna veya ülkede kalmasına imkan sağladığına, bu suçlara iştirak ya da yardım ettiğine, göçmenlerin yurda girişi veya çalıştırılmaları maksadıyla maddi menfaat temin ettiğine dair mahkumiyetine yeterli her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil elde edilemediği gözetilmeden, sanığın yüklenen suçtan beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi hukuka aykırıdır.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Ceza Avukatı Desteğinin Önemi
Göçmen kaçakçılığı ciddi bir suçtur ve aynı ciddiyette cezai yaptırıma bağlanmıştır. Bu suçtan yargılama sonrasında alınacak ceza doğrudan özgürlüğü kısıtlayıcı olabilir. Soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde çoğu zaman uluslararası unsurlar da dahil olmaktadır ve işin medyatik yönü de kimi zaman söz konusu olabilir. Bununla beraber kanunda yer alan fiiller bakımından tipik olmayan durumlarda fail beraat edecektir.
Ceza yargılaması diğer hukuk yargılamasından farklı bir muhakeme usulüne sahiptir. Şekle bağlı kurallar nispeten daha fazla ve daha katıdır. Bununla beraber göçmen kaçakçılığı suçunda olduğu gibi bazı suçlar için çok ciddi hürriyeti bağlayıcı cezai yaptırımlar söz konusudur.
Göçmen Kaçakçılığı suçlamasının ciddiyeti ve sonuçları değerlendirildiğinde bu suçtan başlatılan yargılamalarda uzman bir ceza avukatı ile temsil önem arz etmektedir.
Daha fazla makale için tıklayınız.
Avukata Danışmak Ücretli Midir?
“Göçmen Kaçakçılığı Suçu ve Cezası Nedir?” üzerine 2 yorum