İhtiyati Tedbir Nedir?

İhtiyati Tedbir Nedir?

Mahkeme tarafından dava sonuçlanıncaya kadar ki süreçte doğabilecek zararların önüne geçmek amacıyla davacıya sağlanan hukuki korumaya ihtiyadi tedbir denir.

Davanın açılmasından kesin hükme kadarki süreçte bir hakkın elde edilmesinin zorlaşması, imkânsız hale gelmesi ya da bekleme sebebiyle zarar görecek olmasının öneme geçmek amacıyla mahkeme tarafından davacı yararına hukuki korumanın sağlanmasına hükmedilmesidir. Tapuda taşınmaza konulacak şerh, bir araca şerh konulması gibi örnekler verilebilir.

İhtiyati Tedbirin Özellikleri Nelerdir?

Geçici hukuki korumaların temel özellikleri ihtiyati tedbir için de geçerlidir.

1. Yargı organlarınca karar verilmesi ,
2. Her iki tarafça da istenebilmesi ,
3. Geçici nitelikte olması ,
4. İncelemenin basit veya çabuk şekilde yapılması ,
5. Kararların bağlayıcı ve zorlayıcı olması ,
6. Yargılamada kural olarak yaklaşık ispatla yetinilmesi ,
7. Hukuki dinlenilme hakkı bakımından , karşı taraf önceden dinlenilmeden de karar verilebilmesi,
8. İhtiyati tedbir sadece uyuşmazlık konusu hakkında konulabilmesi ,
9. İhtiyati tedbir kararı alan kimse mutlaka süresi içerisinde dava açmak zorundadır.

İhtiyati Tedbir Talebi Nasıl Yapılır?

İhtiyati tedbir, hem dava öncesinde hem de dava sonrasında taraflar tarafından talep edilebilmektedir. Tedbir talebinin, talep edileceği makam ise farklılık göstermektedir. Buna göre eğer dava öncesinde talep edilmişse, esas hakkında görevli ve yetkili olan mahkemeden; dava sonrasında talep edilmişse de asıl davanın görüldüğü mahkemeden talep edilebilir.

Tedbir konusunda talepte bulunmak isteyen taraf, bu talebini dilekçesinde belirterek ilgili mahkemeye sunmalıdır. Dilekçesinde ise bulunması gereken birkaç husus vardır. Kısaca bunlar, tedbirin sebep olduğu husus ve haklı olduğunu yaklaşık olarak ispat eden delillerdir. Yaklaşık olarak ispattan kasıt, tam olarak ispat edilmesinin değil sadece basit ve yeterli bir iddianın varlığıdır.

İhtiyati tedbirin yaklaşık olarak ispat edilmesi hususunda hakim, ortaya atılan iddianın doğru olduğunu kabul eder anca düşük bir ihtimalle de aksinin olabileceğini de unutmamaktadır. Tedbir kararının verilmesini talep edenden alınan tazminatta, bu düşük ihtimal göz önünde bulundurularak alınmaktadır. Talepte bulunanın haksız olma ihtimali her daim vardır ve buna karşı da Türk hukukunda alınan bir önlem bulunmaktadır.

İhtiyati Tedbir Kararında Teminat Zorunlu Mudur?

İhtiyati tedbir kararı verilmesi , karşı taraf bakımından aleyhe sonuç doğurur ve onun haklarını ihlal eder.Bu nedenle , davanın sonunda aleyhine ihtiyati tedbir verilen kişinin haklılığı ortaya çıkarsa , onun uğradığı zararların karşılanması gerekir. Bu yüzden , ihtiyati tedbir kararı verilmesi teminat verilmesine bağlıdır. Uygulamada ihtiyati tedbir isteyenden genellikle % 10-15 oranına teminat yatırılması istenmektedir.

Ancak ihtiyati tedbir talebi resmi bir belgeye , başkaca bir kesin delile dayanıyor yahut durum ve koşullar gerektiriyorsa , mahkeme gerekçesini açıkça göstermek şartıyla teminat alınmamasına da karar verebilir. Örneğin elinde delil olarak bir mahkeme ilamı olan kimsenin tedbirde haksız çıkma ihtimali çok az olduğu için hakim teminat alınmaması yönünde takdir hakkını kullanabilir. Ayrıca adli yardımdan yararlanan kimsenin de teminat göstermesi gerekmez.

Teminat alınması , teminatın muhatabı olan karşı taraf ve ilgili üçüncü kişilerin menfaatini korumakla birlikte , haksız çıkması durumunda talepte bulunanın teminatını uzun süre mahkemede tutmak da menfaat dengesini zedeleyecektir.

Bu nedenle 392. Maddenin ikinci fıkrasında , teminatın ne zaman iade edileceği hususu belirlenmiştir. Buna göre asıl hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren 1 ay içinde tazminat davasının açılmaması üzerine teminat iade edilir. 

İhtiyati Tedbir Kararı Nasıl Uygulanır?

Madde 393- (1) İhtiyati tedbir kararının uygulanması, kararın verildiği tarihten itibaren bir hafta içinde talep edilmek zorundadır. Aksi hâlde, kanuni süre içinde dava açılmış olsa dahi, tedbir kararı kendiliğinden kalkar.

(2) Tedbir kararının uygulanması, kararı veren mahkemenin yargı çevresinde bulunan veya tedbir konusu mal ya da hakkın bulunduğu yer icra dairesinden talep edilir. Mahkeme, kararında belirtmek suretiyle, tedbirin uygulanmasında, yazı işleri müdürünü de görevlendirebilir.

(3) İhtiyati tedbir kararının uygulanması için, gerekirse zor kullanılabilir. Zor kullanmak hususunda, bütün kolluk kuvvetleri ve köylerde muhtarlar, uygulamayı gerçekleştirecek memurun yazılı başvurusu üzerine, kendisine yardım etmek ve emirlerine uymakla yükümlüdürler.

(4) İhtiyati tedbiri uygulayan memur, bir tutanak düzenler. Bu tutanakta, tedbir konusu ve bulunduğu yer gösterilir; tedbir konusu ile ilgili her türlü iddia bu tutanağa geçirilir. Tedbiri uygulayan memur, bu tutanağın bir örneğini tedbir sırasında hazır bulunmayan taraflara ve duruma göre üçüncü kişiye tebliğ eder.

(5) İhtiyati tedbir kararları hakkında kanun yoluna başvurulması hâlinde, tedbire ilişkin dosya ve delillerin sadece örnekleri ilgili mahkemeye gönderilir.

İhtiyati Tedbir Ne Kadar Sürer?

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 397/2 hükmü uyarınca ihtiyati tedbir, nihai kararın kesinleşmesine kadar devam eder. Ancak mahkeme tarafından bunun öncesinde tedbirin kaldırılmasına karar verilebilir.

İhtiyati tedbir kararı, kararın verildiği tarihten itibaren bir hafta içerisinde uygulamaya konmazsa kendiliğinden kalkar. Dava öncesinde verilmiş olan ihtiyati karara istinaden iki hafta içerisinde esasa ilişkin dava açılmaması halinde de ihtiyati tedbir kararı kendiliğinden kalkacaktır.

Boşanmada İhtiyati Tedbir Nedir?

Boşanmayı düşünen taraflar arasında mal paylaşımına ilişkin uyuşmazlıklar, birbirlerine karşı güvensizlik gibi durumlar gündeme gelebilmektedir. Bu durumda boşanma gerçekleşmeden önce malların devrinin önüne geçmek maksadıyla ihtiyati tedbir kararı talep edilebilir. Ev, arsa, otomobil, banka hesapları, şirket hisseleri için tedbir talebinde bulunulabilir. Boşanma davası sırasında tedbir nafakası ya da çocuğun tedbiren velayeti de istenebilir.

İhtiyati Tedbire Karşı İtiraz Nasıl Edilir?

İhtiyati tedbir kararına karşı itiraz mümkündür. Tedbir kararına itiraz konusunda birtakım hususlar bulunmaktadır. Buna göre;

• Kendisi dinlenilmeden hüküm kurulmuşsa,
• Tedbir kararının şartlarına uyulmamış, mahkemenin görev ve yetkisizliği mevcut ve teminata ilişkin hususların varlığında,
• Tedbir kararına yapılan itiraz, tedbirin uygulanmasını durdurmayacaktır,
• İtiraz için tanına süre, karardan itibaren 1 haftadır,
• Sadece aleyhine tedbir kararı kurulan kişi değil, hak kaybına uğrayan 3.kişiler de tedbir kararına itiraz edebilecektir.
• İtirazın yapılacağı mahkeme karara hükmeden mahkemedir,
• İtiraz hakkında kurulan hükme karşı kanun yolu açıktır. İstinaf incelemesinde karar kesinleşecektir. İtiraz kararına karşı yapılan kanun yolu esnasında da tedbir kararı uygulanmaya devam edecektir.

Bu belirtilen hususların, ihtiyati tedbir kararına itirazda oynadığı roller farklı olmakla birlikte yarattıkları etki, doğrudan itiraz üzerinedir. Olası hak kayıplarını önlemek için İtiraz konusunda alanında uzman bir Erzincan avukattan yardım almanızda fayda vardır.

İhtiyati Tedbirin Tamamlayan İşlemler Nedir?

İhtiyati tedbir kararı dava açılmadan önce verilmişse , tedbir talep eden , bu kararın uygulanmasını talep ettiği tarihten itibaren iki hafta içinde esas hakkındaki davasını açmak ve dava açtığına ilişkin evrakı , kararı uygulayan memura ibrazla dosyaya koydurmak zorundadır. Aksi halde tedbir kendiliğinden kalkar. İhtiyati tedbir kararının etkisi , aksi belirtilmediği takdirde , nihai kararın kesinleşmesine kadar devam eder.

İhtiyati Tedbirle İlgili Tazminat Nedir?

Madde 399- (1) Lehine ihtiyati tedbir kararı verilen taraf, ihtiyati tedbir talebinde bulunduğu anda haksız olduğu anlaşılır yahut tedbir kararı kendiliğinden kalkar ya da itiraz üzerine kaldırılır ise haksız ihtiyati tedbir nedeniyle uğranılan zararı tazminle yükümlüdür.

(2) Haksız ihtiyati tedbirden kaynaklanan tazminat davası, esas hakkındaki davanın karara bağlandığı mahkemede açılır.

(3) Tazminat davası açma hakkı, hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren, bir yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar.

Daha fazla makale için tıklayınız.

Erzincan Vergi Avukatı Nedir?

Avukata Danışmak Ücretli Midir?

Avukata Vekalet Nasıl Verilir ?

Hakkımda Açılmış Bir Dava Var Mı? Nasıl Anlarım ?