İşe İade Davası ve Tazminat Nedir?
İş hukuku alanında işverenlerce yapılan geçerli olmayan ve genelde keyfi olarak yapılan fesih işlemlerine karşı işçiler tarafından sıklıkla işe dönüş davası veya işe geri dönüş davası olarak da bilinen işe iade davası yoluna başvurulmaktadır.
İş Kanunu’nun 18/1. maddesinde;
‘’Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.(Ek cümle: 6552 – 10.9.2014 / m.2) “Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz.”
şeklinde geçerli neden olmaksızın iş akdinin feshedilemeyeceği belirtilmiştir. Aksi durum halinde ise işçinin işe iade davası açma hakkı bulunmaktadır.
İşe İade Davası Nasıl Açılır?
İşe İade Davası , mutlaka Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na ve usule uygun bir dilekçe hazırlamalıdır. Bunun yanında usulü işlemlerin yapıldığını ispatlamak maksadıyla arabulucunun düzenlediği son tutanağı da dava dilekçesi ekinde sunmalıdır. Dava açmak amacıyla yetkili ve görevli mahkemenin bulunduğu adliyeye başvuruda bulunulacak dava açarken dava masraf ve harçlarını da ilgili vezneye yatırmalıdır. Belirtilen tüm işlemler hukuki bilgi ve tecrübe gerektiren işlemler olup herhangi bir hak kaybına uğramamak adına mutlaka bir avukattan vekillik hizmeti almanız gerekmektedir.
İşe İade Davası Şartları Nedir?
- İş Kanunu’na veya Basın İş Kanunu’na tabi olmak,
- İşyerinde 30 veya daha fazla işçi çalıştırmak,
- İşçinin en az altı aylık kıdeminin bulunması,
- İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması,
- İş sözleşmesinin işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilmesi,
- İşveren vekili veya yardımcısı olunmaması,
- Arabuluculuk yolunun tüketilmiş olması,
İşe İade Davasını Kimler Açamazlar ?
İşten kendi isteğiyle ayrılan, istifa eden işçiler, belirli süreli çalışan işçiler işe iade davası açamazlar.
İşe İade Davası Kaç Günde Açılır?
İşçinin işveren tarafından iş sözleşmesi feshedilmesi halinde fesih bildiriminden itibaren 1 ay içerisinde arabulucuya başvurmalıdır. Arabuluculuk ile tarafların uyuşmazlığı çözümlenmez ise arabulucunun tuttuğu son tutanağın üzerinden 2 hafta içerisinde dava açabilecektir. İşçi hak kaybına uğramaması adına işe iade davası açarken kanunda belirtilen süreleri kaçırmamaya özen göstermelidir.
İşe İade Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Nedir?
İşe iade davasında görevli mahkeme iş mahkemesidir. Ancak iş mahkemesinin kurulmadığı yerlerde iş mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemeleri görevli olacaktır.
Yer yönünden yetkili mahkeme ise davalı olan iş yerinin bulunduğu yerde veya işçinin işini yaptığı yerdeki iş yerinde de açılabilmektedir.
İşe İade Davası Sonrası İşe Başlama Nedir?
İşe iade davası sonrası dava kazanılırsa işverenin işçiyi tekrar işe başlatma yükümlülüğü doğar. İşçinin iş sözleşmesinin geçersiz bir nedenle feshedildiğinde hükmedilirse işveren işçiyi 1 ay içinde tekrar işe başlatmakla yükümlü olacaktır. Ancak uygulamada işverenler iş sözleşmesini feshettikleri işçi ile tekrar bir iş ilişkisine girmek istemeyebilmektedir. İşte bu halde de işveren işçisine tazminat ödemek zorunda kalacaktır.
İşe İade Davası Tazminatı Hesaplama Nedir?
İşe başlatmama tazminatının ne kadar olması gerektiğine yönelik kesin bir meblağ söz konusu olmasa da, kanun alt ve üst sınırları düzenlemiştir. İş Kanunu m. 21’e göre:
“İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler.”
İşe İade Davası Kazanan işçi yalnızca işe geri başlatılmayacak bununla beraber dava sonucunun kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için de işçiye doğmuş bütün ücret ve diğer hakları ödenecektir. Ancak kanun bu ödemeye ilişkin bir üst sınır getirmiştir. İşçiye en çok 4 aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları (Diğer haklar, ikramiye, gıda yardımı, yol yardımı gibi ) ödenecektir.
İşçinin davayı kazanması halinde mahkeme kararının kesinleşmesini izleyen 10 işgünü içerisinde işverene işe başlatılmasına yönelik bir başvuruda bulunması gerekir.
İşçi İşe İade Davası Kazanıp İşe Başlamazsa Ne Olur?
İşçi işe iade davasını kazanmasına rağmen işe yeniden başlamaz ise işverenin feshi geçerli hale gelecektir.
İşe İade Davası Açmadan Önce Arabulucuya Başvurmak Gerekir Mi?
1.1.2018 tarihli düzenleme nedeniyle artık işe iade davası açmadan önce arabulucuya gidilmesi zorunlu kılınmıştır.
