Kamu Görevlisine Hakaret Suçu ve Cezası Nedir?
Şahıs şerefine karşı bir suç olarak tanımlanan hakaret fiili, Türk Ceza Kanunu m. 125 uyarınca suç olarak tanımlanmıştır. Bu yasa hükmü temelinde, suçun basit biçimi ve nitelikli biçimi olarak iki şekilde ele alınması mümkündür.
Türk Ceza Kanunu m. 125/1 uyarınca, bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılacağına hükmedilmiştir. Bu fıkra hükmü, suçun basit halidir. Türk Ceza Kanunu m. 125/2 hükmünde ise, Hakaret fiilinin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde de cezaya hükmolunacağı belirtilmiştir.
Kamu Görevlisi Kimdir?
TCK’nın 6. maddesinde, “Kamu görevlisi, kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi” olarak tanımlanmıştır. Kişinin kamu görevlisi olması için, gördüğü işin bir kamusal faaliyet olması yeterlidir. Kamusal faaliyetin yürütülmesine katılan kişilerin maaş, ücret veya sair bir maddi karşılık alıp almamalarının, bu işi sürekli, süreli veya geçici olarak yapmalarının bir önemi yoktur. Bu nedenle, avukat ve noterin yanında adli süreçte yer alan bilirkişi, tercüman ve tanıklar kamu görevlisi sıfatına sahiptir.
Hakaret Suçunda Şikayet Nedir?
Temel şekli takibi şikayete bağlı suçlar kategorisinde yer alır. Suçun mağduru, hakaret edeni ve hakareti öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde şikayet hakkını kullanmak zorundadır. Aksi takdirde şikayet hakkını kaybeder. Şikayet hakkı, en geç dava zamanaşımı süresi içinde kullanılmalıdır.
Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret suçu (TCK m.125/3) şikayete tabi değildir. Bu nedenle hakaret suçunun bu şekli için herhangi bir şikayet süresi sınırlaması yoktur. Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret suçun işlenmesi halinde cumhuriyet savcılığı re’sen soruşturma açar.
Hakaret Suçunun Temel Halinin Cezası Nedir?
Suçun basit şeklinde, yani kamu görevlisi olmayan bir kişinin yüzüne karşı işlenmesi halinde, hakaret suçunun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Suçun basit şeklinde hakim ya hapis cezası ya da adli para cezası verecektir. Her iki cezanın aynı anda verilmesi mümkün değildir.
Nitelikli hallerinde hakaret suçunun cezası, 1 ila 2 yıl arasıdır. Mağdurun kamu görevlisi olması (avukat, hakim,noter, memur vs.) ve hakaretin görevinden dolayı yapılmış olması, kişinin mensup olduğu dinin kutsal değerlerine veya din özgürlüğünün kullanılmasına hakaret edilmesi, cezası ağırlaştırılmış nitelikli hakaret suçu olarak kabul edilmektedir.
Hakaret Suçunda Uzlaştırma Nedir?
Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret suçu hariç, tüm hakaret suçları (TCK md.125/1-2-3), taraflar arasında uzlaştırma prosedürü uygulanmasını gerektirir. Uzlaşma kapsamında olan suçlarda, gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gerekir.
Hemen belirtelim ki, kamu görevlisine ve cumhurbaşkanına hakaret suçu, şikayete tabi suçlardan olmadığından uzlaştırma kapsamında değildir.
Beddua Etmek Hakaret Sayılır mı?
Yargıtay Ceza Genel Kurulu; …….. bu kapsamda, sadece “Allah belanı versin” cümlesiyle ortaya konulan bir beddua ifadesi, rahatsız edici olmakla birlikte onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil isnadı veya sövme olmaması nedeniyle TCK’nun 125. maddesi anlamında suç olarak kabul edilemeyecektir.Yani suçun unsurları oluşmayacaktır.
Yargıtay’a göre “ Allah belanı versin” , “ aldığınız para kefen paranız olsun, haram yiyorsunuz” gibi beddua niteliğinde sözler, hakaret suçunun yasal unsurlarını oluşturmamaktadır.
Gıyapta Hakaret Nedir?
Huzur’da hakaret etti fiilin işlenmesi sırasında mağdur huzurdadır ve söylenen sözleri yapılan hareketleri aracısız olarak bizzat duyar ve görür gıyapta hakaret değilse mağdur kendisi hakkında söylenen sözleri veya yapılan hareketleri bizzat duymamakta veya görmemektedir. Yani gıyapta hakaretten söz edebilmek için kişinin hakarete doğrudan maruz kalmaması kendisine üçüncü kişiler vasıtasıyla bu söz ve hakaretlerin ulaşması gerekmektedir.
Mağdurun gıyabında hakaret edilmesi halinde suçun en az 3 kişi ile işlenmesi gerekir. Bu sayıya fail ve mağdur dahil değildir.
Karşılıklı Hakaret Nedir?
TCK mad. 129/3’e göre hakaret suçunun iki kişi tarafından karşılıklı işlenmesi halinde “karşılıklı hakaret suçu” meydana gelir. Karşılıklı hakaretin aynı zaman diliminde gerçekleşmesi şart değildir. Örneğin, medya yoluyla kendisine hakaret edildiğini öğrenen bir kişinin de karşı tarafa birkaç gün sonra hakaret etmesi halinde karşılıklı hakaret suçu meydana gelir.
Karşılıklı hakaret suçunun işlenmesi halinde mahkeme, taraflardan birine veya her iki tarafa ceza vermeyebilir veya cezayı 1/3’üne kadar indirebilir.
Hakaret Davasında Şikayetçinin Şikayetinden Vazgeçmesi Durumunda Ne Olur?
Şikayet hakkına sahip olan kişi, hüküm kesinleşinceye kadar bu hakkından her zaman vazgeçebilme imkanına sahiptir. Şikayetten vazgeçen şikayetçi, şikayetten vazgeçmeden vazgeçemeyecek ve şikayet hakkını kaybedecektir. Şikayetten vazgeçmenin geçerli olabilmesi için, vazgeçmenin sanık tarafından kabul edilmesi gerekir. Kovuşturma aşamasında şikayetten vazgeçmenin sanık tarafından kabul edilmesi halinde dava düşecektir.
Sanığın yargılama sonucunda beraat etmek istemesi halinde, şikayetten vazgeçmeyi kabul etmemesi de mümkündür. Fakat takibi şikayete bağlı olmayan suçlar kamu davası niteliği taşıdığı için şikayetten vazgeçmenin sonucu olmayacaktır. Mağdur şikayetten vazgeçtiğini beyan etse bile yargılamayı yapan makam davaya devam edip sonuç kararını açıklamak zorundadır. Şikayetten vazgeçen taraf katılma hakkını kaybedecektir.Yani takibi şikayete bağlı olmayan, Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen ve Cumhurbaşkanına hakaret suçlarında davacı (kamu görevlisi veya Cumhurbaşkanı) şikayetinden vazgeçse bile kamu davası devam edecektir.
Hakaret Suçunun Mağduru Maddi- Manevi Tazminat Davası Açabilir Mi?
Haksız fiilden doğan maddi – manevi tazminat davası açma süresi, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıldır. Eğer bu fiille ilgili cezai tahkikat başlatılmış ise süre, tahkikatın sonundan itibaren işlemeye başlar. Ancak hukuk mahkemelerinde tazminat davası açmak için tahkikatın sonuçlanmasını bekleme zorunluluğu bulunmamaktadır. Haksız fiilin gerçekleştiği yer veya mağdurun yerleşim yerinin bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemeleri görevli mahkemeleri görevli ve yetkili olacaktır.
Daha fazla makale için tıklayınız.
Yeni İnfaz Düzenlemesi Nedir? Açık Cezaevi İzinleri Uzatıldı Mı?
