Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu ve Cezası Nedir?-TCK 136
28.01.1981 tarihli ve 108 nolu Kişisel Nitelikteki Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Şahısların Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme’nin 2/a maddesinde;
“Kişisel nitelikteki veriler; kimliği belirtilen veya belirtilebilen gerçek kişiyle ilgili tüm bilgileri ifade eder” denilmiştir.
Kişisel verilerin hukuka aykırı yollardan ele geçirilmesi, yayılması, başkalarına verilmesi kanun uyarınca yasaktır. Kişinin hayatının gizliliğini ihlal etmek kapsamında yer alan kişisel verilerin ihlali suç olarak kabul edilir.
Kişisel veriler bu açıdan herkes tarafından bilinmesi mümkün olmayan verileri ifade eder. TCK 136’da seçimlik hareketli suçlar kapsamında kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu ve cezası yer alır. Suç oluşacağı zaman yapılacak şeçimlik hareketlerden bir tanesi yeterlidir.
Kişisel Verileri Ele Geçirme veya Yayma Suçu Unsurları Nedir?
- Ele geçirme; Kişisel verilerin kaydedildiği yerden alınması, kağıda yazılması, fotoğrafının çekilmesi, bilgisayar ortamında kaydedilmesi ve sair hususlardır.
- Başkasına verme; Kişisel verilerin fail ve mağdur haricinde başka bir üçüncü şahsa verilmesidir.
- Kişisel verilerin yayılması; Kişisel verilerin birden fazla şahsa ulaştırılmasıdır. Örneğin kişisel verilerin internet yoluyla birden çok kişiye iletilmesi, sokakalara bırakılması, basın yayın yoluyla yayımı, ilan edilmesi ve sair.
Kişisel verilerin ele geçirilmesi, yayma veya paylaşma suçunun faili herkes olabileceği gibi suç herkese karşı işlenebilen bir suçtur. Yani mağdur da herkes olabilmektedir.
Ele geçirme ise kişisel verinin kaydedildiği yerden alınması, verinin bulunduğu bilişim sistemine girilerek kaydedilmesi ve bunların taşınır cihazlara depolanması suretiyle de işlenebilir.
Kişisel verilerin yayılması ise bu verilerin başkalarının erişimine hazır hale getirilmesiyle işlenmiş olur. Yayma eylemi yazılı, görsel ya da sanal olarak işlenebilir. Suç, verilerin el geçirme, başkasına verme ve açıklanamasıyla işlenmiş olur.
Kişisel Verileri Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirmek veya Yaymak Cezası Nedir?
5237 sayılı Kanun m.136 , kişisel verileri hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun konusunun, Ceza Muhakemesi Kanununun 236. maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları uyarınca kayda alınan beyan ve görüntüler olması durumunda verilecek ceza bir kat artırılır.
Nitelikli unsurlar bakımından ise; suçun konusunun, nitelikli cinsel saldırı suçu mağdurunun veya mağdur olan çocuk ifadelerini içinde barındıran görüntü ve kayıtlar olması durumunda verilecek ceza bir kat arttırılır. TCK madde 137’de düzenlenmiş olan, suçun kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle veya belli bir meslek veya sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmiş olması halinde ise verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Kişisel Verileri Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirmek veya Yaymak Suçu Şikayete Bağlı Mıdır?
TCK m. 139 ile açıkça düzenlendiği üzere kişisel veri suçları şikayete bağlı değildir. Diğer bir deyişle, mağdurun şikayeti olmasa dahi bu suç adli makamlarca re’sen soruşturulacak ve kovuşturulacaktır.Kovuşturma aşamasında da re ‘sen hareket edilmektedir. Suçu kamu görevlisi işlemiş ise kamu görevlisinin hangi mercide çalıştığına bağlı olarak o merciden izin alınması gerekir. Bu suçta dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Görevli ve Yetkili Mahkeme Nedir?
Bu suç tipinde görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir. Bu suçun işlenmesinde yetkili mercii, verme, yayma veya ele geçirme işlemenin gerçekleştiği yer yetkili merciidir.
Kişisel Veri Suçlarında Hukuka Aykırı Hareket Etme Bilinci Nedir?
Yargıtay, kişisel veri suçlarına ilişkin içtihadında sıklıkla “hukuka aykırı hareket etme bilinci” kavramına değinmektedir. Yargıtay birçok kararında, kişisel veri suçlarının yasal unsurları oluşmasına rağmen failin hukuka aykırı hareket etme bilinciyle hareket etmediğinden bahisle beraatına karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir.Buradaki amaç uygulamadaki belirsizliğin bir nebze olsa da önüne geçmektir.
Yargıtay “Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun uygulama alanının amaçlanandan fazla genişletilerek, uygulamada belirsizlik ve hemen her eylemin suç oluşturması gibi olumsuz sonuçların doğmaması için, somut olayın özellikleri dikkate alınarak titizlikle değerlendirme yapılması, olayda herhangi bir hukuk dalı tarafından kabul edilebilecek bir hukuka uygunluk nedeni veya bu kapsamda nazara alınabilecek bir hususun bulunup bulunmadığının saptanması ve sanığın eylemiyle hukuka aykırı hareket ettiğini bildiği ya da bilebilecek durumda olduğunun da tespit edilmesi gerekir.” şeklindeki yerleşik içtihadı ile kişisel veri suçlarında gözetilmesi gereken hukuka aykırılık bilinci değerlendirmesine sıklıkla değinmektedir. (Yargıtay 12. CD. 2018/8144 E., 2019/8317 K. sayılı ve 10.07.2019 tarihli kararı)
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçunda HAGB Kararı Verilir Mi?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu için HAGB kararı verilebilir. Bunun için suça öngörülen cezanın 2 yıl ve altında olması gerekmektedir. HAGB kararı, suçu işleyen sanık hakkında verilecek cezanın belirli bir denetim süresinde sonuç doğurmaması ve denetim süresi içerisindeyken koşulların sağlanması halinde kararın hiçbir sonuç doğurmamak üzere ortadan kaldırılmasıdır. Ceza muhakemesi kurumu olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması HAGB olarak tanımlanır.
Kişisel Verileri Ele Geçirme, Yayma Suçu Dilekçe Örneği Nedir?
Kişisel verileri ele geçirme, yayma suçu sebebiyle şikayet/ihbar dilekçesi örneği aşağıda yer almaktadır. Fakat özellikle belirtmek gerekir ki, internet üzerinde yer alan taslak şablonlar üzerinden hareket etmek telafisi güç kayıpların yaşanmasına neden olabilir. Bu nedenle, alanında deneyimli bir ceza avukatından yardım almak en doğru yaklaşım olacaktır.
Yargıtaya Göre Telefon Numarası Kişisel Veri Olarak Kabul Edilir Mi?
“…sanık İlyas’ın, bir arkadaşlık sitesinde oluşturduğu “Doyumsuz1979hüzü” isimli profil üzerinden, aralarında husumet olduğunu ifade ettiği mağdur Sebahat’a ait kişisel veri niteliğindeki cep telefonu numarasını, mağdurun bilgisi ve rızası dışında yayımlaması biçiminde sübut bulan eyleminin verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunu oluşturduğuna dair yerel mahkemenin kabulünde bir isabetsizlik görülmemiştir.” (Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 17.06.2020 tarihli, 2019/3689 esas, 2020/3718 karar sayılı ilamı)
