İçerikte Neler Var?
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Nedir? 2025
Maddi tazminat davası; hukuka aykırı bir fiil nedeniyle, bir kimsenin malvarlığında meydana gelen eksilmenin yani kişinin uğramış olduğu zararın, bu zarara neden olan kişiden tazmini amacıyla açılan bir dava türüdür.
Manevi tazminat davası ise; hukuka aykırı bir fiil nedeniyle bir kimsenin duyduğu elem, ızdırap ve yıpranmanın yani kişilik değerlerinde meydana gelen manevi zararın bir nebze de olsa giderilmesi için bu zarara neden olan kişiye karşı açılan bir dava türüdür. Manevi tazminatta amaç kişilik haklarına saldırı nedeniyle, kişinin duyduğu acıyı, duygusal çöküş, elem ve psikolojik sarsıntıyı ödenecek tazminatla biraz da olsa manevi tatmin olarak gidermeye çalışmaktır.
Maddi Tazminat Davası Şartları Nedir?
Bir kişinin, başka bir kişiye hukuka aykırı ve kusurlu olarak zarar vermesi ve bu zararın maddi açıdan gerçekleşmesi üzerine, maddi zararın tazmin edilmesi istemi ile açılan davaya, maddi tazminat davası denmektedir.
Maddi tazminat ancak aşağıda sayılan koşulların varlığında talep edilebilir:
- Maddi bir zarar oluşturan fiilin bulunması.
- Zararı oluşturan fiilin hukuka aykırı olması.
- Zararın meydana gelmesi.
- Zarar ve fiil arasında illiyet bağının bulunması.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açma Nedenleri Nedir?
Maddi ve manevi tazminat davası açma nedenlerine bakıldığında ;İş kazaları, trafik kazaları, sözleşme ihlalleri ya da boşanma davası sırasında açılabilen maddi ve manevi tazminat davalarından söz edilebilir. Bazı tazminat davası türlerine örnek vermek gerekirse;
- İş kazaları nedeniyle maddi ve manevi tazminat davaları,
- Trafik kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları,
- Sözleşme ihlallerine bağlı olarak açılan tazminat davaları,
- Suç işlenmesi yani haksız fiil nedeniyle açılan tazminat davaları,
- Hatalı doktor uygulamaları kaynaklı tazminat davaları,
- Boşanma davaları sebebi ile açılan tazminat davaları,
- Telif hakları ihlallerinin yol açtığı tazminat davaları,
- Kişilik hakları saldırılarında açılan tazminat davaları,
- Marka hakkına tecavüz halinde açılan tazminat davaları,
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açma Süresi Nedir?
Maddi ve manevi tazminat davası açma süresi, açılacak davanın nedenine ve hukuki dayanağına göre değişmektedir.
Açılacak maddi ve manevi tazminat davası, bir sözleşmenin ihlali nedeniyle açılacaksa dava açma süresi 10 yıldır.
Eğer haksız fiil nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası açılacaksa, dava açma süresi fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl ve her halde 10 yıldır. Buradaki haksız fiile örnek vermek gerekirse; trafik kazası, iş kazası, hatalı tıbbi müdahale, suç işlenmesi gibi haller haksız fiil sayılır.
Tazminat davasına konu haksız fiil aynı zamanda TCK anlamında suç teşkil ediyorsa ve ceza kanunlarında yer alan zamanaşımı süresi yukarıdaki sürelerden daha fazla ise, tazminat davası açma süresi açısından ceza kanunlarında yer alan zamanaşımı süresi uygulanır. Yani ceza zamanaşımı dikkate alınacaktır.
Boşanma nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davaları, boşanma davası ile birlikte açılabilmektedir. Ancak tazminat davası, boşanma davasından ayrı bir dava olarak açılacaksa, boşanma davasının kesinleşmesinden itibaren 1 yıllık süre içerisinde açılması gerekmektedir.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?
Maddi ve manevi tazminat davası, zararın meydana gelmesine neden olan ve borca aykırı veya hukuka aykırı fiili gerçekleştirilen kişiye karşı açılır.
Haksız fiili işleyen kişi tazminat davasının mahkemece kabulü halinde hükmedilen tazminatı davalı taraf ödemek zorundadır. Bazı durumlarda ise haksız fiili işleyen kişiler ile birlikte tazminat sorumluluklar olan kişiler mevcuttur. Bu kişiler kanunlarda düzenlenmiştir. (KTK’ya göre işletenin sorumluluğu,ihbar olunani adam çalıştıranın sorumluluğu vb.)
Maddi ve Manevi Tazminat Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme Neresidir?
Maddi ve manevi tazminat davası diğer davalarda olduğu gibi görevli ve yetkili mahkemeye dilekçe vermek suretiyle açılabilir. Tazminat davalarını avukat vasıtasıyla yürütmek hak kaybını ve mağduriyetleri engellemektedir ancak alanında uzman bir avukattan yardım alınması oldukça önemlidir.
Maddi ve manevi tazminat davalarında Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenmiş olan genel yetki kuralları uygulama alana bulmaktadır. HMK 6. Madde gereğince, maddi ve manevi tazminat davası, davalının ikametgah yer mahkemesinde açılmalıdır.
Tazminat davası sözleşmenin ihlali nedeniyle açıldığı durumlarda dava, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.
Haksız fiilde ise HMK m. 16’daki düzenleme uygulanacaktır. Haksız fiil nedeniyle açılacan maddi ve manevi tazminat davasında aşağıda sayılan mahkemeler yetkilidir:
- Haksız fiilin işlendiği yer mahkemesi,
- Zararın meydana geldiği yer mahkemesi,
- Zarar görenin ikametgahında bulunan yer mahkemesi,
Maddi Tazminat Hesaplama Nedir?
Maddi tazminat, kişinin malvarlığı üzerideki eksilme ve azalmanın karşılanması için hükmedilen tazminat türüdür. Bu durumlarda zarara uğrayan kişi malvarlığında meydana gelen zararları karşılayacak miktarda tazminat talep edebilir. Maddi tazminat davası, ölüm varsa, ölenin yaşı, son aldığı ücret, tazminat üzerindeki kusur oranı; yaralama mevcut ise maluliyet oranı dikkate alınarak hesaplanır. Aktüerya bilirkişi tüm veriler ışığında bir hesaplama yapmaktadır.
Tazminat Davasında Tazminat Neye Göre Belirlenir?
Tazminat miktarı her somut olayın özelliğine göre belirlenir. Burada meydana gelen zarar, kusur, tarafların ekonomik durumları gibi durumlar hakimce özellikle dikkate alınır.
Daha fazla makale için tıklayınız.
