Ölümlü ve Yaralanmalı Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davası
Karayolları Trafik Kanunu’nda trafik kazası; “karayolları üzerinde hareket halinde olan, bir ya da birden fazla, aracın karıştığı ölüm, yaralanma veya maddi zararla sonuçlanan olay” şeklinde tanımlanmaktadır.
Trafik kazası tazminatı, uygulamada hem bedensel hem de malvarlığı zararlarını ifade etmek üzere kullanılmakta olup trafik kazası nedeniyle tazminat davasının hukuki dayanağı, trafik kazasının bir haksız fiil sorumluluğu doğurmasıdır.
TBK md.49– “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davasını Kimler Açabilir?
1-) Trafik kazasında yaralanma varsa; yaralanan şahsın bizzat kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Yaralanan kişi maluliyet nedeniyle çalışma hayatı boyunca uğrayacağı işgücü kaybı nedeniyle maddi tazminat; trafik kazası nedeniyle uğradığı elem, keder ve üzüntü nedeniyle de manevi tazminat talep edebilir.
2-) Trafik kazasında ölüm meydana gelmişse; ölenden yaşarken destek alan herkes maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Ölen evliyse eşi ve çocuklarına, bekâr ise anne ve babasına destek verdiği karine olarak kabul edilir. Dolayısıyla bu kişilerin ölenin desteğinden yararlandıklarını ispat etmelerine gerek yoktur. Ölenin nişanlısı, amcası, dayısı, halası, yeğeni gibi herhangi bir yakınının trafik kazası nedeniyle tazminat (destekten yoksun kalma tazminatı) talep edebilmesi için ölen kişiden yaşarken destek aldığını ispatlayabilmesi gerekmektedir.
c) Trafik kazası nedeniyle ağır bedensel bir yaralanma ya da kayıp varsa; yaralanan kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı) sadece “manevi tazminat davası” açabilirler.
BK md.56- “Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir. Ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar görenin veya ölenin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verilebilir.”
Yargıtay kararlarında “ağır bedensel yaralanma”, yaralanan kişinin uzuv kaybı yaşaması veya hayati fonksiyonlarını yerine getirememesi olarak kabul edilmektedir. (Yargıtay 21. Hukuk Dairesi E. 2015/17748 K. 2015/20849)
Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davası Kime/Kimlere Karşı Açılır?
Trafik kazası sonucunda ölüm, yaralama veya herhangi bir malvarlığı zararı vuk’u bulması halinde aşağıdaki kişi ve kurumlara tazminat davaları açılabilir:
- Aracın Sürücüsü: TBK m.49 “haksız fiil” sorumluluğu kapsamında kusurlu olan araç sürücüsüne karşı maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.
- Aracın İşleteni ve Sahibi:
- İşleten, araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir.Trafik kazasına karışan aracın işleteni de oluşan her türlü zarardan sorumlu olduğundan işletene de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (2918 sayılı KTK md.85/1). Trafik tescil kayıtlarında aracın sahibi olarak gözüken kimse, aynı zamanda aracın işleteni olarak kabul edilir. Karayolları Trafik Kanunu Md. 85/1`e göre, zarara; motorlu aracın işletilmesinin sebep olması halinde, aracı işleten ve aracın işleteninin bağlı olduğu teşebbüs sahibi hakkında kusursuz sorumluluk ilkelerini öngörmüştür. Bu durumda işleten hiç kusuru bulunmasa bile doğan zarardan sorumlu tutulabilecektir.
- Araç sahibi, aracın üzerinde fiili hakimiyeti bulunmadığını, araç için bir başkasının harcamalarda bulunduğunu veya araç üzerindeki ekonomik çıkarın bir başkasına ait olduğunu, işleten sıfatının bulunmadığını kanıtlayabilirse sorumluluktan kurtulabilmektir.
- Sigorta Şirketi: Trafik kazasına karışan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, veyahut poliçe kapsamına göre İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası (Kasko Sigortası) hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa, o sigorta şirketi de ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumludur. Sigorta şirketine karşı sadece maddi tazminat talebinde bulunabilir.
Trafik Kazaları Tazminat Davasında Görevli Mahkeme Neresidir?
Ölümlü veya yaralamalı trafik kazaları nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davalarında görevli mahkeme kural olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’dir (HMK md.2/1). Örnek vermek gerekirse, Erzincan’da meydana gelen yaralamalı bir trafik kazası nedeniyle tazminat davası açılacaksa, davanın Erzincan Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılması gerekir.
Trafik sigortasını yapan şirkete açılacak tazminat davasına bakmaya görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi’dir (6102 sayılı TTK md. 4/1-a, md.5/1). Zira sigorta şirketinin sorumluluğu ticari bir işten kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, trafik kazası nedeniyle aracın sürücüsü, sahibi ve işleteni ile birlikte aracı sigortalayan sigorta şirketine birlikte dava açılacaksa; tüm sorumlular hakkında Asliye Ticaret Mahkemesi’nde tazminat davası açılmalıdır.
Trafik Kazası Tazminat Davası Yetkili Mahkeme Neresidir?
Ölümlü veya yaralamalı trafik kazası nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davasında birden fazla yetkili mahkeme vardır. Trafik kazası nedeniyle tazminat davasına bakmaya yetkili mahkemeler şunlardır:
HMK md.6- “Davalılardan herhangi birisinin ikametgahı mahkemesinde tüm sorumlululara maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.”
HMK md.16/1- “Trafik kazasının meydana geldiği yer mahkemesinde tazminat davası açılabilir.”
HMK md.16/1- “Trafik kazaları nedeniyle açılacak tazminat davaları, zarar görenin, yani davacının ikametgahı mahkemesinde de açılabilir.”
Son olarak, HMK md.14/2– “Trafik sigortası şirketinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir.”
Trafik Kazası Nedeniyle Açılacak Tazminat Davasında Hangi Zararların Tazmin Edilmesi İstenebilir?
a) Yaralanmalı Trafik Kazası Tazminat Davasında:
Yaralanan kişinin kendisi doğal bir sonuç olarak maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Yaralanan kişinin yakınlarıysa hiçbir şekilde maddi tazminat talebinde bulunamazlar. Ancak, yaralanan kişi ağır bedensel bir yaralanma veya uzuv kaybına maruz kalmışsa; yaralanan kişinin yakınları manevi tazminat talebinde bulunabilirler. Maddi ve manevi tazminat istemleri dışında yaralanan kişi TBK madde 54 uyarınca; her türlü tedavi giderini, kazanç kaybını, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplarını ve ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplarını talep edebilir.
b) Ölümlü Trafik Kazası Tazminat Davasında:
Ölümlü trafik kazası tazminat davası, yaralanmalı trafik kazası tazminat davasında olduğu gibi maddi ve manevi tazminat davasının bir türüdür. Ölümlü trafik kazaları nedeniyle açılan tazminat davalarında bize Türk Borçlar Kanunu madde 53 hükmü ışık tutacaktır. İşbu madde hükmünce tazminat sorumlularından şu zarar kalemleri talep edilebilir:
- Manevi tazminat: Ölen kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, kardeşler, nişanlı) ölüm neticesinde duydukları elem, acı ve ızdırap duyguları sebebiyle manevi tazminat talep edebilirler.
- Ölenin Her Türlü Cenaze Gideri
- Ölüm Hemen Gerçekleşmemişse Tedavi Giderleri
- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Trafik kazasında ölen kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı, kardeşler veya destek verdiği herhangi bir kişi) kaza nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölenin hayat boyu desteğinden mahrum kalan kişilerin açtığı bir maddi tazminat davası türü olmakla birlikte destekten yoksun kalanlar, muhtemel destek süresi boyunca ölenden elde edecekleri maddi menfaati tazminat sorumlularından talep edebilir.
Trafik Kazası Maddi ve Manevi Tazminat Davasında Zamanaşımı Süresi Nedir?
Trafik kazası sebebiyle maddi- manevi tazminat davaları açılmadan önce, dava açma süresinin ne zaman başladığı ve sona erdiği dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biridir. Trafik kazasının yani haksız fiilin meydana geldiği an, tazminat davalarının zamanaşımı süresi işlemeye başlar. Trafik kazalarında da tüm haksız fiillere uygulanan iki zamanaşımı süresinden hangisi davacının lehine ise, o zamanaşımı süresi uygulanır. Trafik kazaları nedeniyle tazminat davası zamanaşımı süreleri şunlardır:
a) Esas Zamanaşımı Süresi: KTK madde 109 uyarınca; “Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.” trafik kazası nedeniyle zarar görenin, zararı ve faili öğrendiği tarihten itibaren başlayacak 2 yıllık zamanaşımı süresi olup zarara uğrayan, faili ve zararı daha geç öğrense bile her halde fiilin işlenmesinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi söz konusudur.
b) Ceza Zamanaşımı Süresi: KTK madde 109/2 uyarınca; “Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.” trafik kazası nedeniyle bir suç işlenmişse ceza zamanaşımı süreleri de uygulanır. Trafik kazası neticesinde ölüm veya yaralama varsa, ceza kanununda o suç için öngörülen dava zamanaşımı süresi ne ise, maddi ve manevi tazminat davası açma süresi de o olacaktır. Nitekim ceza kanunundaki temel dava zamanaşımı süresi geçse bile, ceza davası devam ediyorsa, ceza hukukundaki “uzamış dava zamanaşımı” devreye girmişse, ceza davası devam ettiği süre boyunca herhangi bir zamanaşımı süresine bağlı olmadan trafik kazası nedeniyle tazminat davası açılabilmektedir.
Otobüste Gerçekleşen Yaralanmalı Trafik Kazaları Nedir?
Otobüs içerisinde yolcu olarak bulunan kimsenin, otobüs şoförünün kusurundan kaynaklansın veya kaynaklanmasın her halükarda koltuk ferdi kaza sigortası kaynaklı olarak tazminat hakkı bulunmaktadır. Otobüste gerçekleşen yaralanmalı trafik kazalarında aynı zamanda yaralananın içinde bulunduğu otobüsün ve kusur oranında başkaca bir aracın bulunması durumunda bu aracın sigortasından yana yolcunun tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Yani yolcu olan kişi kendi bulunduğu araç ve karşı aracın sigortasından tazminat yönünden faydalanabilmektedir.
Otobüste gerçekleşen yaralanmalı trafik kazasında yaralanan kimsenin iki ayrı sigorta poliçesinden yana iki ayrı tazminat bedeli talep etme hakkı bulunmaktadır. Bu kazalarda yaralanan kimselerin aynı zamanda otobüs şoförünün ve kazada sorumlu olan kimselerin cezalandırılması konusunda savcılıkta veya polis karakolu ifadesinde şikayette bulunma hakkı vardır.
Otobüs Kazasında Gerçekleşen Ölümlü Trafik Kazaları Nedir?
Otobüste gerçekleşen ölümlü trafik kazalarında ölenin yakınlarının tazminat hakkı bulunmaktadır. Bu hakka destekten yoksunluk tazminatı denir. Otobüste gerçekleşen ölümlü trafik kazalarında ölenin, anne ve babası evliyse eşi ve çocukları, aynı zamanda ispat etmesi durumunda destek verdiği akraba ve yakınlarının destekten yoksun kalma tazminatı talep etme hakkı bulunmaktadır.
Otobüs kazası sonrası destekten yoksun kalma tazminatı; ölenin şayet yaşıyor olması durumunda sağ kalanlara vermiş olduğu destektir. Bu desteğin illaki maddi olmasına gerek bulunmamaktadır. Her halükarda destekten yoksun kalma tazminatı hakkı tahakkuk etmektedir. Otobüste yolcu konumunda bulunan kişinin kazada ölmesi halinde aracın kendi koltuk ferdi kaza sigortasından ve aynı zamanda karayolları zorunlu trafik sigortasından yana tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Kazanın çift taraflı veya birden fazla aracın sebebiyet verdiği bir kazada olması durumunda ise araçların kusuru oranında zorunlu mali mesuliyet sigorta poliçesi üzerinden ölenlerin yakınlarının tazminat talep etme hakkı bulunmaktadır. Ancak her halükarda ne olursa olsun vefat eden kişinin yakınlarının koltuk sigortasından yana talepte bulunma hakkı olacaktır.Bu hakkı diğerlerinden mahsup edilmeyecektir.
Sonuç olarak destekten yoksun kalan kimselerin iki ayrı sigorta poliçesinden yanan tazminat isteme hakkı bulunmaktadır. Aynı zamanda otobüs firması otobüs şoförü ve otobüsün ruhsat sahibinden manevi tazminat talebinde bulunma hakkı mevcuttur. Otobüste bulunan kimsenin biletinin olmadığı ileri sürülerek zaman zaman hak sahiplerine tazminat ödemesi yapılmamaktadır. Ancak otobüste yolcu olarak bulunan kimsenin istersin bileti olsun ister bileti olmasın bahsedilen iki tazminat kaleminden yana hak sahibi olmaktadır. Firmaların bir diğer itiraz sebebi ise yolcuların emniyet kemeri takıp takmaması konusudur. Otobüste emniyet kemeri tedbir an bulunan bir güvenlik unsurudur tazminat taleplerinde tazminat hakkının önüne geçen bir engel değildir. Bu kapsamda Erzincan Avukat olarak ülkemizde her yıl binlerce canı kaybettiğimiz veya yaralı olarak çıkan bir çok vatandaşın hakkını korumak ve haklarını alarak teslim etme adına otobüs kazalarında destek almanızı tavsiye ederiz.
Otobüs Kazalarının Sebepleri Nelerdir?
- Alkol
- Uykusuzluk
- Tek şoför
- Aşırı hız
- Araçların bakım sorunu
- Lastik aşınmaları – kaygan zemin
- Araç yangınları
- Görüş mesafesi sorunu
- Tedbirsiz araç kullanma vb.
Özetle;
Trafik kazası tazminat davası maddi ve manevi olmak üzere iki şekilde talep edilebilmektedir. Talep edilecek tazminat davasının türüne göre, trafik kazası tazminatında talep edilebilecek zararlar ve talep edebilecek kişiler farklılık göstermektedir.Trafik kazası tazminat davası gerek zarar gören gerekse de ölen kişinin yakınları açısından doğan zararların giderilmesi için en önemli davalardan birisidir. Bu davada önem arz eden husus ise, trafik kazası sebebiyle açılan tazminat davasının türünün belirlenmesi ve zamanaşımı süresi geçmeden bu hususlarda talepte bulunulmasıdır.
Daha fazla makale için tıklayınız.
Avukata Danışmak Ücretli Midir?
Avukata Vekalet Nasıl Verilir ?
Hakkımda Açılmış Bir Dava Var Mı? Nasıl Anlarım ?
