Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu ve Cezası Nedir?

Türk Ceza Kanununun 134. Maddesi özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu ve bu suça ilişkin yaptırımı şu şekilde düzenlemiştir:

Türk Ceza Kanununun 134. maddesinde düzenlenen özel hayatın gizliliğinin ihlali suçu Anayasanın 20. Maddesinde düzenlenen özel hayatın gizliliği hususunu korumaktadır. Anayasanın 20. Maddesine göre; “Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz.”

Anayasa söz konusu madde ile kişilerin özel hayatlarını anayasal koruma altına almış, Türk Ceza Kanununun 134. Maddesi ise bu düzenlemenin ihlalini yaptırıma bağlamıştır. Yani söz konusu madde özel hayata saygı ve özel hayatın gizliliğini korumaktadır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Şartları Nelerdir?

İhlal Kişilerin Özel Hayatlarının Gizli Alanına İlişkin Olmalıdır. 

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile kişilerin özel hayatlarının gizli alanı koruma altına alınmıştır. Başka bir ifadeyle kişilerin alışveriş merkezine, tiyatroya, sinemaya vb. kamuya açık yerlere gitmesi her ne kadar özel hayat sayılsa da özel hayatın gizli alanına dahil değildir. Bu kapsamda bir kişinin kamuya açık bir yerde fotoğrafının çekilmesi özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturmazken o kişinin fotoğrafının evindeyken çekilmesi özel hayatın gizli alanını ihlal ettiğinden özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturur. Bu kapsamda eylem özel hayatın gizli alanına yönelik olmalıdır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Özellikleri Nelerdir?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun faili de mağduru da herkes olabilir. Başka bir ifadeyle bu suçun faili ya da mağduru olmak için özel bir statüde, belirli mesleğe ya da cinsiyete mensup olunmasına gerek yoktur.

Suç serbest hareketli bir suçtur. Bir diğer ifadeyle bu suç özel hayatın gizli alanını ihlal eden herhangi bir eylem ile işlenebilir. Kanunun ya da amirin hukuka uygun emrinin icrası halinde suç oluşmaz. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu genel kastla işlenir. Aynı şekilde bu suç uzlaştırma kapsamındaki suçlardandır.

Özel hayatın gizli alanı kişinin sosyal statüsüne göre farklı değerlendirilir. Şüphesi ki herkes kanun önünde eşittir. Ancak sanatçıların, siyasetçilerin, kamu görevlilerinin özel hayatlarının gizli alanı sade vatandaşlara göre çok daha dardır. Başka bir ifadeyle bir eylem sade vatandaşlar bakımından özel hayatın gizliliği suçunu oluşturabilirken bu kişiler bakımından suç oluşturmayabilir. Bu kapsamda fiilin yanında fiilin kime karşı işlendiği de suçun oluşup oluşmaması bakımından önem arz eder.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Manevi Unsuru Nedir?

Kanunda bu suç tipinin taksirle işlenen hali açıkça düzenlenmediğinden söz konusu suç ancak kasten işlenebilmektedir. Özel hayatın gizliliğinin genel ihlali bakımından fail yapacağı hareketin başkasının özel hayatının gizliliğini ihlal edeceğini bilmeli ve yine de sonucu istemelidir.

134. maddenin 1. fıkrasının 2. cümlesinde ise kayda alma hareketini ve ifşaya yönelik hareketleri bilmelidir.

Söz konusu suçta özel olarak saik aranmadığından failin özel hayatın gizliliğini ihlal eden davranışı ne amaçla gerçekleştirdiğinin suçun oluşumu bakımından önemi bulunmamaktadır.

 134. maddenin ikinci fıkrasında ise “hukuka aykırı olarak” ibaresine yer verilmiş olup 2. fıkradaki suçun oluşumu için failin kastına hukuka aykırılık unsurunun da dahil olması aranmaktadır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Hareket ve Sonuç Nedir?

TCK 134. maddesinde aslında iki ayrı suç̧ düzenlenmiştir. Maddenin birinci fıkrasında özel hayatın gizliliğinin genel olarak ihlal edilmesi düzenlenmişken, maddenin ikinci fıkrasında özel hayatın gizliliğinin ifşa yolu ile ihlal edilmesi yaptırıma bağlanmıştır. Birinci fıkrada kişinin özel hayatının gizliliğinin ihlali herhangi bir alet kullanılmadan çıplak gözle veya kulakla doğrudan doğruya yapılan izlemeyi, dinlemeyi ve buna benzer eylemleri kapsar. İkinci fıkrasında ise kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri ifşa etme eylemi düzenlenmiştir.

Özel hayatın gizliliğinin genel olarak ihlal edilmesinde, bu suçun oluşumu için belirli bir hareket öngörülmemiştir. Bu suç serbest hareketli bir suçtur. Yani kişinin özel hayatının gizliliğini ihlal eden her türlü davranış ve eylemle bu suç işlenebilir.

Gizlilik, kelime anlamı olarak bilinmemeyi ifade eder. Yani toplum tarafında bilinen veya kolay bir şekilde özel bir çaba gerekmeksizin bilinebilecek olayların öğrenilmesi bu suca vücut vermeyecektir. Bu gizlilik unsuru kişilerin niteliğine göre de değişebilmektedir. Örneğin kamuya mâl olmuş̧ kişilerin durumu sıradan insanlara göre farklılık arz edecektir. Ayrıca gizliliğin ihlali için mağdurun herhangi bir zarara uğramış̧ olma şartı bulunmamaktadır. Bu durum ise bu suçu neticesi hareketle bitişik suç̧ konumuna getirmektedir.

Bu suça; bir kimsenin evindeki balkonda üstsüz bir şekilde gözetlenmesi, banyo yapan birinin izlenmesi, cinsel ilişkiye giren kişilerin çıkardığı seslerin dinlenmesi ve kayda alınması örnek olarak verilebilir. Ayrıca birinci fıkranın devamında gizliliğin görüntü ve seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi durumunda cezanın bir kat arttırılacağı ifade edilmektedir. Örneğin güneşlenen birinin sürekli gözetlenerek fotoğraf ve videosunun çekilmesi cezanın artmasına neden olacaktır.

Özel hayatın gizliliğinin ifşa yolu ile ihlal edilmesinde elde edilmiş görüntülü ve ses kayıtlarının başkalarına açıklanması söz konusudur. İfşa kelime anlamı olarak açığa çıkarma anlamındadır.

Elde edilmiş ses ve görüntülerin hukuka aykırı bir şekilde yetkisiz kişilerin bilgisine sunulması bu suçu teşkil edecektir. Bu noktada ses ve görüntülerin tamamının açıklanmasına gerek olmayıp bir kısmının açıklanması dahi yeterlidir. Bu kapsamda görüntünün izletilmesine veya sesin dinletilmesine gerek olmayıp ses ve görüntünün içeriğinin ve bu içeriğin kime ait olduğunun açıklanması bile suçu oluşturacaktır. Örnek vermek gerekirse mağazada deneme kabininde gizlice çıplak fotoğrafı çekilen kişinin fotoğrafının sosyal medyada yayınlanması bu kapsamda değerlendirilen eylemlerdendir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Şikayete Tabi Midir?

Türk Ceza Kanunu’ndaki birçok suçta mağdurun şikayeti aranmıyor olmasına rağmen özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için aynı durum geçerli değildir. Mağdur şikayetini 6 ay içinde gerçekleştirmediği sürece şikayet hakkı ortadan kalkar.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Nitelikli Halleri Nelerdir?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun bakımından Türk Ceza Kanununun 137. maddesinde nitelikli haller düzenlenmektedir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Şikayet, Ön Ödeme, Uzlaştırma, Zamanaşımı Nedir?

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu TCK 139.maddesi uyarınca şikâyete tabidir. Şikâyet süresi altı aydır. Bu süre hak düşürücü süredir. Başka bir ifadeyle süresinde yapılmayan şikâyet hakkı düşer ve bir daha kullanılamaz.

Uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir hata ise olarak dikkat çekilmelidir ki, polis merkezinde ifade verirken şikâyetçi değilim, şikayetimden vazgeçtim vb. ifadelerin kullanılması şikayet hakkını düşürür. Bu bakımdan polis merkezinde ifade verirken dikkatli beyanlarda bulunmak gerekir. Çünkü şikayetten feragatin geri dönüşü yoktur.

Suç ön ödeme kapsamında değildir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu uzlaştırmaya tabi suçlardandır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun temel şeklinin dava zamanaşımı suçun işlendiği tarihten itibaren sekiz yıldır. Bu süre içinde soruşturma ve kovuşturma yapılmalı ve fail cezalandırılmalıdır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu yukarıda da ifade ettiğimiz gibi şikayete tabidir. Dolayısıyla öncelikle yetkili mahkemeye değil, durumu emniyete veya savcılığa şikayet etmeniz gerekmektedir. Şikayetin ardından emniyet ve savcılık suçu kovuşturarak dava sürecinin işletilmesi için Asliye Ceza Mahkemesine iddianameyi aktaracaktır.

Emsal Yargıtay Kararı

Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 2015/588 Karar sayılı “Boşanma Davasına Sunulan Deliller” başlıklı kararında;

“Haberleşmenin gizliliğini ihlal ve özel hayatın gizliliğini ihlal suçlarından sanığın beraatine ilişkin hüküm, katılan tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü;

Katılan ve eşi olan sanık arasında devam eden boşanma davası bulunduğu, katılanın sadakatsizliğini ileri süren sanığın, katılanın kendisiyle ve üçüncü kişilerle yaptığı mesajlaşma içerikleri ile, katılanın kullandığı sosyal paylaşım sitesi facebook sayfasında üçüncü kişilerle yapmış olduğu yazılı görüşmelerin ve internet ortamında indirmiş olduğu kendi sayfasına kaydettiği fotoğrafların çıktılarını delil olarak boşanma davasına ibraz etmesi şeklinde gerçekleşen olayda,

Sanığın, katılanın üçüncü kişilerle yaptığı yazışma ve mesajlaşma içerikleri ile bilgisayarda bulundurduğu üçüncü kişilere ait fotoğraflarını kaydedip, bu kayıtları, görülmekte olan dava dosyasına delil olarak vermesi biçimindeki eylemleri, TCK’nın 134/1. maddesinde düzenlenen özel hayatın gizliliğini ihlal ve TCK’nın 132/1-3. maddesindeki haberleşmenin gizliliğini ihlal suçları kapsamında değerlendirilebilir ise de, görüşme ayrıntıları dökümünü üçüncü kişi ya da kişilerle paylaştığı veya çoğaltarak dağıttığına ilişkin hakkında bir iddia ileri sürülmeyen sanığın, boşanma davasındaki iddiasını ispatlama amacını taşıyan eyleminde, hukuka aykırılık bilinciyle hareket etmediği anlaşılmakla, sanığın beraatine karar verilmesinde isabetsizlik görülmemiştir.”

Ceza Avukatı Desteğinin Önemi Nedir?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile ilgili görüldüğü üzere bu süreç hiç de hafife alınacak bir süreç değildir. Ayrıca mağdur bakımından da çok gizli ve mahrem bilgilerinin ihlal edilmiş olması durumu söz konusu olabilmektedir. Bu süreçte hem fail hem de mağdur bakımından yapılması gereken en önemli şey deneyimli bir ceza avukatının hukuki yardımından faydalanmaktır. Avukat müvekkiline hem psikolojik destek olarak hem de hukuki destek olarak yardımcı olacaktır.

Daha fazla makale için tıklayınız.

Cezanın İnfazı Nedir? Yatar Nedir ? Yatar Nasıl Hesaplanır?

Ceza İnfazının Ertelenmesi Nedir?

Ceza Hukukunda İfade ve Sorgu Nedir?