İçerikte Neler Var?
Yardım Nafakası Nedir? Yardım Nafakası Neye Göre Belirlenir? 2024
Anayasa’ya göre Türk toplumunun temeli ailedir. Geleneklerimiz de aile üyelerinin maddi anlamda zor duruma düşmeleri halinde destek olunması gerektiği yönündedir. Nafaka, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş ve kelime anlamıyla bir kimsenin geçindirmekle yükümlü bulunduğu kişi veya kişilere mahkeme kararıyla ödediği aylıktır.
Nafaka Türleri Nedir?
Tedbir Nafakası: Tedbir nafakası, boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra geçimini sağlamak üzere eşin veya 18 yaşını doldurmamış çocuğun talep ettiği ve tedbiren verilen nafakadır.
Yoksulluk Nafakası: Boşanma davasının nihayete ermesiyle yoksulluğa düşecek tarafa verilen nafakadır.
İştirak Nafakası: Boşanma davasının nihayete ermesiyle velayet hakkı kendisine verilmeyen tarafın çocuğun giderlerine katılması için verdiği nafakadır.
Yardım Nafakası: Yardım nafakası, boşanma sebebiyle verilen bir nafaka değildir. Bir kişiye yardım edilmezse yoksulluğa düşecek aile bireylerine ödediği nafakadır.
Yardım Nafakası Nedir?
Yardım nafakası, kanunda sınırlı olarak sayılan aile bireylerinin yoksulluktan korunmasına ilişkin olarak sosyal yardımlaşma amacında olan bir nafaka türüdür.
Yardım nafakası TMK. m. 364-365’te düzenlenmiştir. TMK m. 364 amir hükmü uyarınca “Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.”
Yardım Nafakasının Şartları Nelerdir?
Türk Medeni Kanunumuzun 328. Maddesinin 2. Fıkrasına Göre: “Çocuk ergin olduğu halde eğitimi devam ediyorsa, ana ve baba durum ve koşullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde olmak üzere, eğitimi sona erinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlüdürler.“
Çocuğun yardım nafakası talebinde bulunulabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- Talepte bulunanın, davalının çocuğu olması,
- Çocuğun ergin olması,
- Ergin olan çocuğun eğitim hayatına devam ediyor olması,
- Eğitimine devam eden çocuğun kendi emek ve geliriyle yaşamını sürdürmekten yoksun olması,
- Davacı çocuğun kendisine yardım edilmemesi durumunda zarurete düşeceğinin (zor bir duruma, zorlu ekonomik şartlara düşeceğinin) anlaşılması.
TMK 364. maddeye göre yardım nafakası talebinde bulunulabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
- Talepte bulunanın davalının üstsoyu, altsoyu ile kardeşlerinden biri olması,
- Talepte bulunanın kendisine yardım edilmemesi durumunda yoksulluğa düşecek olması,
- Davalının durumunun, yardım nafakası ödemeye elverişli olması,
- Davalı talepte bulunanın kardeşiyse, davalının refah içinde yaşıyor olması.
Yardım Nafakası Ne Zaman Başlar?
Yardım nafakası davası, hakim nafakaya hükmettikten sonra son bulur ve ödeme tarihi davanın açılış tarihinden itibarendir, davanın ne kadar süre sürdüğü pek de önemli değildir. Bu nedenle mahkemece esas alınan tarih davanın açılma tarihidir.
Yardım Nafakası Ne Zaman Biter?
Yardım nafakası, nafakaya ihtiyaç duyan kişinin ölmesiyle son bulur. Bunun haricinde nafakaya ihtiyacı olan kişinin artık yardıma muhtaç olmaması halinde veya nafaka yükümlüsünün ekonomik durumunun kötüye gitmesi halinde son bulur.Ancak bunun için mahkemeye başvurmak gerekir, hakim kendiliğinden yardım nafakasının bitmesine karar veremez.
Nafaka yükümlüsü ölürse, nafakaya muhtaç taraf başka bir nafaka yükümlüsüne başvurup tekrardan yardım nafakası talep edebilir.
Yardım Nafakasının Miktarını Mahkeme Neye Göre Belirler?
Dava, davacının geçinmesi için gerekli ve karşı tarafın mali gücüne uygun bir yardım isteminden ibarettir. (TMK m.365) Yardım nafakasının miktarı belirlenirken hakim nafaka yükümlüsüne ağır bir külfet getirmeyen fakat yoksulluğa düşmüş tarafın da ihtiyaçlarına yetecek oranda bir miktar belirler. Hakimin miktarı toplu olarak ya da her ay şeklinde ödenmesine yönelik geniş bir takdir yetkisi bulunmaktadır.
Yardım Nafakasının Arttırılması, Azaltılması ve Kesilmesi Nedir?
Nafakanın azaltılması veya artırılması ya da nafakanın tamamen kaldırılması da mümkündür. Bunun yapılabilmesi için ayrıca dava açılması gerekmektedir. Mahkemece kişinin artan geçim ihtiyaçları, yardımda bulunanın ekonomik durumu, ÜFE oranı ve çeşitli etkenler göz önüne alınarak karar verilir. Gerekirse bilirkişi incelemesine de başvurulabilir. Somut duruma uygun olarak bir karar verilir. Bu durum nafakanın arttırılmasıdır. Nafakasının azaltılması veya kaldırılması ise davacının durumunun iyileştiğine, geçimini kendi geliriyle sağlayabiliyor olmasına göre mahkemece karara bağlanır.
Yardım Nafakası Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Yardım nafakası davasında görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Aile Mahkemesi olmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi, bu davaya aile mahkemesi sıfatıyla bakacaktır.
Yardım nafakası davasında yetkili mahkeme ise TMK 365/6. maddesi gereğince davanın taraflarından birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Dolayısıyla:
- Davacının yerleşim yeri mahkemesi,
- Davalının yerleşim yeri mahkemesi,
- Davalı sayısı birden fazlaysa bunlardan her birinin yerleşim yeri mahkemesi yetkili mahkemedir.
Yardım Nafakasına İlişkin Güncel Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesinin 2024/711 E. 2024/944 K. sayılı ve 28.05.2024 tarihli kararında;“Davacı, iştirak nafakasının artırımı aksi halde yardım nafakası talebinde bulunmuştur. Hukuki nitelendirmeyi hakim yapar ilkesi (HMK mad.33) gereği davacı reşit olup, eğitim hayatı devam ettiğinden yardım nafakası (TMK mad.328/2) talep edebilir. İlk derece mahkemesinin 2019/94-412 K. sayılı ilamı ile davacı lehine hükmedilen iştirak nafakasının artırımına yönelik hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
Tüm dosya kapsamı, tarafların sosyal ve ekonomik koşulları, günümüz ekonomik koşulları ve paranın satın alma gücü karşısında ilk derece mahkemesince hükmedilen nafaka miktarı az olup, Türk Medeni Kanunu’nun 4. maddesindeki hakkaniyet ilkesine uygun değildir. Ayrıca Yargıtayın yerleşik içtihatlarına göre nafakanın artırımı ÜFE oranında yapılması gerektiği mahkemece gözetilmeden TEFE-TÜFE oranında artırım yapılması doğru görülmemiştir.
Açıklanan gerekçelerle, davalının istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, ilk derece mahkemesince verilen hükmün (1) ve (3) numaralı bentlerinin kaldırılmasına ancak bu husus yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-2 maddesi uyarınca uyuşmazlığın esasına ilişkin yeniden hüküm kurulmak suretiyle aşağıda belirtilen şekilde hüküm verilmiştir.”
Daha fazla makale için tıklayınız.
