8. Yargı Paketi Olarak Bilinen Kanun Teklifi
Nedir?
Kamuoyunda 8. yargı paketi olarak bilinen kanun teklifinin yasalaşması ile getirilen ve ceza, ceza muhakemesi ve infaz hukuku ile ilgili yahut bu alanları ilgilendiren değişiklikler yapılmış olup söz konusu değişikliklerin, 1/6/2024 tarihinde ve sonrasında verilen kararlar hakkında uygulanacağı bu tarihten önce verilen kararlar hakkında bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişikliklerden önceki hükümler ile yürürlükten kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam olunacağı düzenlenmiştir.
Belirtmek gerekir ki, kanunilik ilkesi gereği suç ve cezalara ilişkin kanun değişiklikleri bakımından asıl olan suç tarihinde yürürlükte bulunan düzenlemelerdir. Bu kuralın tek istisnası ise lehe kanun uygulamasıdır.
4721 Sayılı Türk Medeni Kanununda Yapılan Değişiklikler Nedir?
Madde 407: Bir yıl veya daha fazla hapis cezasına mahkum olan kişilerin otomatik olarak kısıtlanacağını öngören madde ile Anayasa Maddesi tarafından iptal edilmişti Yeni düzenleme ile beş yıla kadar hapis cezasına mahkum olan kişiler bakımından kişi ancak kendi talebi varsa kısıtlanabilecek veya kendisine kayyım atanabilecektir. Toplam beş yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazı için infaz kurumunda bulunan kişiler ise kendi isteği olmasa bile kişiliğinin ve malvarlığının korunması bakımından gerekli olması halinde kısıtlanabilecektir. Ayrıca vesayet makamının karar vermeden önce hükümlüyü dinlemesi zorunluluğu getirilmiştir.
Madde 471: Hükümlüler bakımından vesayet halinin ortadan kalma haline ilişkin bu madde, hükümlünün vesayet altına alınması sebepleri ile uyumlu hale getirilmiştir. Hapis halinin hukuka uygun bir şekilde sona ermesiyle vesayetin kendiliğinden ortadan kalkacağı, diğer hallerde ise TMK m.407’deki sebeplerin ortadan kalması halinde vesayetin de sona erdirilebileceği düzenlenmiştir.
5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Yapılan Değişiklikler Nedir?
Madde 52: Değişiklik öncesinde bir gün karşılığı olarak belirlenecek adli para cezası en az 20 TL, en fazla 100 TL iken, yeni getirilen düzenleme ile bir gün karşılığı olarak belirlenecek adli para cezasının en az 100 TL en fazla 500 TL olabileceği hüküm altına alınmıştır.
Madde 63: Hüküm kesinleşmeden önce gerçekleşen ve şahsi hürriyeti sınırlama sonucunu doğuran bütün haller nedeniyle geçirilmiş sürelerin hükmolunan hapis cezasından indirilmesi ile ilgili olarak adli para cezasına hükmedilmesi durumunda bir gün 100 TL sayılmakta iken getirilen yeni getirilen düzenleme ile 500 TL sayılmak üzere bu cezadan indirim (mahsup) yapılacaktır.
Madde 75: Önödeme miktarı hesaplanması ile ilgili olarak hapis cezasının aşağı sınırının karşılığı olarak her gün için otuz Türk Lirası üzerinden hesap yapılmaktayken yeni getirilen düzenleme ile bu miktar 100 TL’ye çıkartılmıştır.
Madde 220/6: Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişinin ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılacağına dair iptal edilen düzenlemeye ilişkin olarak yapılan yeni düzenleme ile örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme fiili, müstakil bir suç olarak düzenlenmiştir. Örgüt adına suç işleyen kişi hem işlediği suçtan hem de bu fıkrada düzenlenen örgüt adına suç işleme suçundan ayrı ayrı cezalandırılacaktır. Bu müstakil suçun cezası da 220/3 fıkrası doğrultusunda belirlenmiştir.
Madde 314’e 3. fıkra olarak “Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İşlenen suçun niteliğine göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.” düzenlemesi eklenmiştir.
Tck’nın Yürürlük Ve Uygulama Şekli Hakkında Kanundaki Değişiklikler Nedir?
Madde 5: Kanunlarda Türk Ceza Kanununda belirlenen cezalar sistemine uygun değişiklik yapılıncaya kadar, adli para cezasının alt sınırı dörtyüzellimilyon, üst sınırı yüzmilyar Türk Lirası iken yeni getirilen düzenleme ile alt sınır 2.500, üst sınır 500.000 Türk Lirası olarak değiştirilmiştir.
Kabahatler Kanunundaki Değişiklikler Nedir?
Madde 28: Daha önce 3.000 Türk Lirası dahil idari para cezalarına karşı başvuru üzerine verilen kararlar kesin iken getirilen düzenleme ile bu değer 15.000 TL olarak değiştirilmiştir.
Madde 29: İdari para cezaları ile ilgili olarak Mahkemenin verdiği son karara karşı kararın tebliğinden itibaren 7 gün olan itiraz süresi yeni getirilen düzenleme ile iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Çocuk Koruma Kanunundaki Değişiklikler Nedir?
Madde 41/E: Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin müdürlükçe yapılan işlem ve verilen kararlara karşı yapılan şikayet ile ilgili olarak Aile Mahkemesince verilecek karara karşı bir hafta olan itiraz süresi iki hafta olarak değiştirilmiştir. Şikayet süresi ise halen bir hafta olup 1. fıkrada değişiklik yapılmamıştır.
Terörle Mücadele Kanunundaki Değişiklikler Nedir?
Madde 7: Terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına; maddede sayılan suçları işleyen kişiler hakkında «TCK m.220/6’da tanımlanan suçtan dolayı» ayrıca ceza verilmez şeklindeki madde, <> ayrıca ceza verilmez şeklinde değiştirilmiştir.
5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda Yapılan Değişiklikler Nedir?
Madde 41: Eski hâle getirme için, başvuru süresi engelin kalkmasından itibaren 7 gün iken yeni getirilen düzenleme ile bu süre iki haftaya çıkartılmıştır.
Madde 141: Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat istemini düzenleyen madde genişletilmiştir. Maddeye adli kontrol işlemine karşı Kanunda öngörülen başvuru imkanlarından yararlandırılmayan ve konutunu terk etmemek veya etmemek veya uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla hastaneye yatmak dâhil, tedavi veya muayene tedbirlerine tâbi olmak ve bunları kabul etmek şeklindeki adli kontrol yükümlülükleri uygulandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen kişilerin maddi ve manevi her türlü zararlarını Devletten isteyebilecekleri eklenmiştir.
Madde 142: Yeni getirilen düzenleme ile bazı koruma tedbirlerine ilişkin olarak tazminat taleplerinin Tazminat Komisyonunca karara bağlanacağı düzenlenmiş ayrıca 6384 sayılı Tazminat Komisyona ilişkin kanunda da buna uygun değişiklik ve düzenlemeler yapılmıştır.
(Kanuna uygun olarak yakalandıktan veya tutuklandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen, mahkûm olup da gözaltı ve tutuklulukta geçirdiği süreleri, hükümlülük sürelerinden fazla olan veya işlediği suç için kanunda öngörülen cezanın sadece para cezası olması nedeniyle zorunlu olarak bu cezayla cezalandırılan ve Konutunu terk etmemek veya uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla hastaneye yatmak dâhil, tedavi veya muayene tedbirlerine tâbi olmak ve bunları kabul etmek şeklindeki adli kontrol yükümlülükleri uygulandıktan sonra haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilen kişilerin maddi ve manevi zarar istemlerinin Tazminat Komisyonunca karara bağlanacağını düzenlemiştir).
Madde 173: Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara karşı tebliğden itibaren 15 gün olan itiraz süresi yeni getirilen düzenleme ile iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Madde 231: Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumuna ilişkin hükümlerde değişiklik yapılmıştır. Öncelikle hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilse dahi müsadereye ilişkin hükümler hukuki sonuç doğuracaktır. Ayrıca sanığın kabul etmemesi halinde HAGB’ye karar verilemeyeceği hükmü kaldırılmıştır. En önemli değişiklik ise HAGB kararlarına karşı gidilecek kanunyolu ile ilgili olmuştur. Bu kararlar itiraza tabi iken yeni getirilen düzenleme ile artık istinaf kanunyolu açılmıştır. Eğer açıklanması geri bırakılan mahkumiyet hükmü istinafa tabi bir karar ise istinafa başvurulabilecektir.
Yine temyize tabi bir mahkumiyet hükmünün açıklanmasının geri bırakılmasına istinaf mahkemelerince karar verilirse temyiz kanunyoluna da başvurulabilecektir. Aynı şekilde ilk derece mahkemesi sıfatıyla istinaf mahkemesi yahut Yargıtay tarafından HAGB verildiğinde de temyiz yoluna gidilebilecektir. Denetim süresi içerisinde kasıtlı bir suç işlenmesi yahut yükümlülüklere uygun davranılmaması sebebiyle açıklanan/yeniden kurulan hüküm için ise itiraz yoluna başvurulabilecektir.
Madde 247: Daha önce sorgusu yapılmamış kaçak sanık hakkında mahkumiyet kararı verilemeyeceği düzenlemesi Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiş olup yeni getirilen düzenleme ile hem mahkumiyet hem de ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilemeyeceği öngörülmüştür.
Madde 251: Basit yargılama usulü kapsamında iddianamenin tebliğinden itibaren 15 gün olan beyan ve savunma sunma süresi yeni getirilen düzenleme ile iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Madde 252: Basit yargılama usulünde verilen karara itiraz halinde, kararı veren mahkemece aynı mahkemede genel usule göre yargılama yapılması tarafsız yargılanma hakkına aykırılık oluşturduğu gerekçesiyle iptal edilmiş olup bu doğrultuda getirilen yeni düzenleme ile artık itiraz üzerine dosyanın tevzi kriterlerine göre belirlenecek mahkemece (tek mahkeme ise komisyon tarafından görevlendirilecek hakimce) genel hükümlere göre yargılama yapılacağı düzenlenmiştir. Ayrıca itirazın yargılama gideri, vekalet ücreti veya maddi hataya ilişkin olması halinde CMK m.268/2 uyarınca itiraz usulünün uygulanacağı, bir diğer deyişle bu gerekçelerle yapılan itiraz sebebiyle genel hükümlere göre yargılama yapılmayacağı düzenlenmiştir.
Madde 268: Hakim veya mahkeme kararlarına karşı itiraz süresi ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren 7 gün iken yeni getirilen düzenleme ile iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Madde 272: Hapis cezasından çevrilenler hariç olmak üzere 3.000 TL dahil adli para cezasına mahkumiyet kararları istinaf edilemezken, getirilen değişiklik ile istinaf edilemeyecek adli para cezasına mahkumiyetler bakımından bu değer 15.000 TL olarak değiştirilmiştir.
Madde m.273: Önceki düzenlemede istinaf kanunyoluna başvuru süresi tefhim (kararın yüze okunması/bildirilmesi) tarihinden itibaren başlamakta iken getirilen düzenleme ile kanunyolu başvuru süresinin gerekçeli kararın tebliğinden itibaren başlayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu uygulama ile hem özel hukuk hem de idare hukuku yargılamaları ile yeknesaklık sağlanmıştır. Ayrıca önceki düzenlemede 7 gün olan istinaf süresi getirilen düzenleme ile gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta şeklinde değiştirilmiştir.
➡ Madde 276: İstinaf başvurusunun hükmü veren mahkeme tarafından reddedildiği hallerde ilgililerin bölge adliye mahkemesinden bu hususta bir karar verilmesini istemeleri için başvuru süresi bu kararın tebliğinden itibaren 7 gün iken, yeni getirilen düzenleme ile bu süre iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Madde 277: İstinaf dilekçesinin tebliğinden itibaren 7 gün olan istinafa cevap süresi yeni getirilen düzenleme ile iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Madde 291: Önceki düzenleme temyiz için hükmün açıklanmasından itibaren 15 gün süre öngörmüşken, yeni getirilen düzenleme ile hükmün gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren iki hafta içerisinde temyiz kanunyoluna başvurulabileceği hüküm altına alınmıştır.
Madde 296: Temyiz talebinin kabule değer sayılmamasından dolayı hükmü veren mahkemece reddi halinde ilgililerin Yargıtay’dan bu hususta bir karar verilmesini istemeleri için başvuru süresi bu kararın tebliğinden itibaren 7 gün iken, yeni getirilen düzenleme ile bu süre iki hafta olarak değiştirilmiştir.
➡Kanunyolu başvuru süresinin gerekçenin tebliğinden itibaren başlayacağı hüküm altına alındığından gerekçenin tebliği yahut gerekçeli temyiz dilekçenin sunulmasına dair CMK 275/2 293/2 295 maddelerinin yürürlükten kaldırılmasına karar verilmiştir.
Madde 297: Temyiz dilekçesinin tebliğinden itibaren 7 gün olan temyize cevap süresi iki hafta olarak değiştirilmiştir. Aynı şekilde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın tebliğnamesine karşı 7 gün olan cevap süresi de yeni getirilen düzenleme ile iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Madde 308: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Yargıtay Ceza Dairelerinin kararlarına karşı sanık aleyhine itiraz etme süresi ilamın kendisine verildiği tarihten itibaren 30 gün iken yeni getirilen düzenleme ile bir ay olarak değiştirilmiştir.
➡Madde 308/A: Bölge Adliye Mahkemeleri Ceza Dairelerinin kesin nitelikteki kararlarına karşı BAM C. Savcılığı tarafından sanık aleyhine itiraz etme süresi kararın kendisine verildiği tarihten itibaren 30 gün iken yeni getirilen düzenleme ile bir ay olarak değiştirilmiştir. Ayrıca BAM Savcılığınca yapılan itiraza karşı ilgililerin tebliğden itibaren 7 gün olan cevap süresi iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Madde 319: Yargılamanın yenilenmesi isteminin kabul edilmesi halinde C. Savcısı ve ilgili tarafın istemin tebliğinden itibaren 7 gün olan beyan süresi yeni getirilen düzenleme ile iki hafta olarak değiştirilmiştir.
Madde 320: Yargılamanın yenilenmesinde delillerin toplanması bittikten sonra görüş ve düşüncelerini bildirmek için C. Savcısı ve hakkında hüküm kurulmuş olan kişiye verilen süre 7 gün iken yeni getirilen düzenleme ile iki hafta olarak değiştirilmiştir.
8. Yargı Paketindeki Değişikliklerin Yürürlük Tarihi Nedir?
8. Yargı Paketi olarak bilinen söz konusu değişikliklerin, 1/6/2024 tarihinde ve sonrasında verilen kararlar hakkında uygulanacağı bu tarihten önce verilen kararlar hakkında bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişikliklerden önceki hükümler ile yürürlükten kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam olunacağı düzenlenmiştir.
Belirtmek gerekir ki, kanunilik ilkesi gereği suç ve cezalara ilişkin kanun değişiklikleri bakımından asıl olan suç tarihinde yürürlükte bulunan düzenlemelerdir. Bu kuralın tek istisnası ise lehe kanun uygulamasıdır.
Daha fazla makale için tıklayınız.
Suçta Tekerrür ve Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimi–TCK 58. Madde
